Leeftijden van je voorouders zijn zo boeiend

Wat waren de leeftijden van onze voorouders eigenlijk?

leeftijd-oude-voorouders-yory — Lijsje Pieter Ruiter (1697-1804) 107 jaar, Teyler Museum Haarlem

Tijdens mijn stamboomonderzoek valt het mij op dat ik best veel oude voorouders heb. 70, 82, zelfs 93 jaar oud zijn geen uitzonderingen. Heb ik zulke sterke genen, of was dit gewoon in die tijd?

Vroeger werd men best oud

Velen denken dat de mensen vroeger gemiddeld 30 jaar oud werden. Dit is echter een fabeltje, en is een verkeerde weergave van de realiteit.

De officiële levensverwachting bij geboorte was wellicht 30 jaar, maar dit kwam omdat veel kinderen in die tijd stierven aan kinderziekten, in het kraambed of als vondeling.

Dit houdt echter niet in dat de meeste mensen gemiddeld rond hun 30e stierven.

Leeftijden in de Middeleeuwen

Als er gekeken wordt naar de levensverwachting van een 20-jarige middeleeuwer, is vastgesteld dat de meeste kinderziektes rond dat levensjaar voorbij zijn.

Mensen die dus de eerste 20 jaar overleefden, maakten een veel grotere kans om gewoon oud. Uit onderzoek is gebleken dat de gemiddelde levensverwachting in de middeleeuwen voor 20-jarigen zelfs rond de 64 jaar lag. Dus een stuk hoger!

Persoonlijk vind ik dat in de statistieken nog meer rekening gehouden moet worden met doodgeboren kinderen en slachtoffers van veldslagen. Dit zijn geen natuurlijke omstandigheden, maar beïnvloeden wel de statistieken van de leeftijden van onze voorouders.

‘Het is geen kunst oud te worden; het is een kunst ermee te leven.‘
– Johann Wolfgang von Goethe

De mens is steeds ouder geworden

Volgens de records waren er in 1875 ‘slechts’ 83 mensen die 100 jaar oud werden. Wellicht was dit aantal hoger, maar niet bij iedereen kon de geboorteregistratie bevestigd worden. 25 jaar later was dit aantal gestegen naar 227. 25 jaar daarna steeg het zelfs naar 346, en in de jaren 1950-1974 waren er maar liefst 1540 centinarissen.

Als iemand gehuwd was kon het wel gecontroleerd worden in de DTB boeken voor de huwelijksregistratie.

Geboren	Honderd in	Mannen	Procent	Vrouwen	Procent	Totaal	Procent
1850-1874	1950-1974	538	+278%	1002	+391%	1540	+345%
1825-1849	1925-1949	142	+82%	204	+37%	346	+52%
1800-1824	1900-1924	78	+116%	149	217%	227	173%
1775-1799	1875-1899	36	0	47	0	83	0

Ouderen als bezienswaardigheid

Er zijn helaas geen cijfers bekend van 100-jarigen voor 1875, maar dat zij een uitzondering en bezienswaardigheid waren, zal duidelijk zijn. Een paar eeuwen geleden werden voor 100-jarigen zelfs penningen geslagen, optochten georganiseerd, portretten getekend en gedichten geschreven:

Leeftijden kun je vinden in

Geboorteakte (leeftijd van de vader)
Huwelijksakte (bruidspaar en beide ouders)
Overlijdensakte
Notariële aktes
Bevolkingsregister
Militieregisters

Portretten van ouderen

Toen de fotografie zijn intrede deed werden er foto’s gemaakt voor de verkoop waarvan de opbrengst bestemd was voor ‘het behoeftige oudje’. Portretten werden door de woonhuizen en uiteraard familieleden gebruikt, ter nagedachtenis aan de oudste bewoner.

Deze gebruiken zijn afgenomen door de hoge toename van deze ‘centinarissen’, veroorzaakt door de ontwikkeling van de wetenschap en welvaart.

Vrouwen worden ouder dan mannen

Leeftijden van je voorouders zijn zo boeiend — Statistieken uit mijn stamboom m.b.t. leeftijden van mijn voorouders

Opvallend is dat het aantal 100-jarige vrouwen tweemaal zo groot is dan de mannen, zelfs nog in deze tijd. Dus de term ‘het zwakkere geslacht’ kan alleen te maken hebben met spierkracht waarvan de vrouw minder heeft. Anders bedoeld is een grote belediging!

Nog bijzonderder is als een 100-jarige in 3 eeuwen heeft geleefd. Geboren in 1798 en de eeuwwisseling van 1899-1900 nog meegemaakt. Iedere 100-jarige had sowieso veel te vertellen over armoede, oorlogen, veldtochten, oproer, strenge winters, mislukte oogsten, lange werktijden, lage lonen, rampen, epidemieën.

Hoe oud kan men eigenlijk worden?

In Nederland is de hoogste leeftijd ooit bereikt door een vrouw, met 115 jaar. De oudste man is 111 geworden. Hiermee denken wetenschappers dat de maximaal haalbare leeftijd rond de 115 ligt, gezien de delingscapaciteit van de cellen.

Vroeger schatte men de kans om 100 jaar te worden op 1 op 2,1 miljard. Maar inmiddels is dit flink gestegen. Zeker als je een zeer gezonde levensstijl hebt, zowel fysiek als mentaal.

In de statistieken van mijn stamboom valt het op dat de leeftijden van onze voorouders, vooral in mijn familie Mooij, er veel ouderen nog kinderen kregen. De man was zelfs na hun 60e nog vruchtbaar, terwijl vrouwen nog in hun begin 50-er jaren een kind konden baren. Oude snoeperds.