Tips voor stamboomonderzoek

Bij genealogie is niet alleen de juiste werkwijze belangrijk, maar zijn onderstaande tips voor stamboomonderzoek ook belangrijk om er plezier in te houden en natuurlijk tot nog betere resultaten te komen.

Als je onderstaande tips voor stamboomonderzoek volgt, zal de structuur van jouw stamboomonderzoek georganiseerd verlopen.

Maak een keuze

Bepaal eerst wat voor soort stamboomonderzoek je wilt gaan maken. Dit beinvloedt je werkwijze cruciaal.

‘Als ik een idee heb, moet ik er dwars tegen in gaan: dat is mijn manier om het te toetsen.’
– Alain, Franse filosoof

Wees georganiseerd en consequent

Geef documenten herkenbare namen.
GEB 1876-03-29 DannenburgA, uit BiekartJ
HUW 1899-04-30 LippensW x vEunenME
OVL 1930-10-06 MorisonB, uit KrullC (als de moedersnaam een belangrijke tak is) OF:
OVL 1930-10-06 MorisonB x SchieveenF (als de moedersnaam verder onbekend is maar de gehuwde partner wel)

Note 1: door de maand en dag om te draaien (eigenlijk het Amerikaanse systeem), kan je in je documentenoverzicht beter sorteren op maand.
2: Als er meerdere documenten voor één gebeurtenis zijn, zet je er een 1, 2, enz. achter.
3: Je kunt de voorletters ook voor de achternaam plaatsen.

Maak een goede mappenstructuur aan

Op deze manier kan je aktes snel terugvinden. De submappen met bloedlijnen zijn een extraatje. Je kunt er ook voor kiezen om alle GEB, HUW en OVL aktes in één map te doen.
Echter, als je meer dan 100 geboorte aktes hebt, dan kan het alsnog onoverzichtelijk worden. Vandaar dat ik er voor gekozen heb om deze op te splitsen per bloedlijn.

Wees zorgvuldig: check, check, check

Als je veel met data bezig bent, kunnen deze snel ‘dansen’ voor je ogen. Controleer je eigen ingevoerde data regelmatig, zeker als je ziet dat er iets misschien niet klopt. Als je je gegevens online deelt worden deze door anderen gekopieerd, waardoor je fouten een eigen leven krijgen.

Vroeger konden ze niet spellen

Realiseer je je dat men vroeger niet het schoolonderwijs van nu had, dus werden er veel meer schrijffouten gemaakt. Vaak onbedoeld, maar namen werden ook fonetisch opgeschreven.

Verzamel en scan foto’s van ouders en familie

Stel vragen, maak notities, bekijk de achterkant van een foto, hierop staat vaak veel informatie (data en namen).

Zoek in de juiste bronnen

Neem de juiste bronnen. Een vermelding van een persoon in een gemeente archief is betrouwbaarder dan uit een stamboom van een ander. Open Archieven is een goede start.

Maak bewijzen

Maak van alles wat je hebt bewijzen in de vorm van screenshots en scans.

Upload zoveel mogelijk scans in de profielen

Heb je van Piet de GEB, HUW en OVL aktes? Voeg deze dan toe (upload) aan zijn profiel zodat iedereen daar toegang toe heeft. Ik voeg ook alle informatie toe die relevant is voor die persoon.

Gebruik de akte checklist

Deze checklist aktes verzamelen geeft je een compleet overzicht van welke aktes je al hebt uit welke bronnen. Mij geeft het een goed overzicht welke personen ik nog moet vinden. Hou de basis vooral simpel. Noteer ook altijd in welke bron je een akte vindt.

Maak regelmatig diagrammen en rapporten

Het maken van een stamboomdiagram of -rapport of kwartierstaten is belangrijk om overzicht te krijgen.

Contact medegebruikers van My Heritage (of andere software)

Via SmartMatches kan je zien welke personen jouw familieleden ook in zijn stamboom heeft. Wissel informatie uit en wie weet zijn jullie familie, of nog beter, komen er waardevolle vriendschappen uit!

Doe geen aannames

De grootste fout die je als genealoog kan maken is aannames doen, zeker met data. Baseer alles op (zelf) gechekte feiten! In geval van een onwettig kind kan de aanname ‘Piet zal wel een zoon zijn van Jan’ destraseus uitpakken.

Vage aantekeningen zijn wel OK

Je mag dan geen aannames doen, maar je mag wel conclusies trekken op basis van feiten die je hebt. B.v. bij een overlijdensdatum zetten ‘tussen 1850-1865’ als blijkt dat die persoon nog voor 1850 leefde en na 1865 was overleden. Hou er wel rekening mee dat niet alle genealogie software dit goed overneemt (omdat het een combi is van tekst en cijfers). Zet dit dus ook altijd in de notities.

Controleer handtekeningen

Neem niet zomaar alles over. Twijfel je of de vader dezelfde vader is van zowel Piet als Jan? Check dan of zijn handtekening op de betreffende geboorte aktes overeenkomt. Doe dit ook als de ambtenaar een vermoedelijke schrijffout heeft gemaakt in zijn achternaam. Staat in de akte ‘Peters’, maar tekent hij zelf met ‘Peeters’ dan zal de laatste juist zijn.

Spit huwelijksaktes uit

In huwelijksaktes zitten vaak pareltjes die je kunt gebruiken voor verdere aanknopingspunten.

Veroordeel je voorouders niet te snel

Onze voorouders leefden in andere tijden, hadden andere belangen en maakte andere keuzes op basis van de informatie die zij toen hadden. Door armoede stond hun leven vaak uit overleven en was er geen ruimte voor bezinning of verandering. Hou daar rekening mee. Was het wel zoals jij dacht? De werkelijke situatie kan anders zijn dan jij altijd dacht, of ooit van iemand hebt gehoord. Laat de feiten leiden, niet jouw fantasie. We maken graag zelf verhalen, maar wees erop voorbereid dat de werkelijkheid volledig anders kan zijn.

Denk logisch na

Is het logisch dat een gezin een kind krijgt in Amsterdam, daarna Rotterdam, daarna Groningen, daarna Goes? Check altijd de feiten (= aktes). Als dit zo is, zou een verklaring kunnen zijn dat de vader een reizend beroep had.

Onderzoek emigratie

Als je een persoon niet kunt vinden, onderzoek dan of deze misschien geemigreerd is.

Wees flexibel met namen

Weet dat men het vroeger niet zo nauw nam met het opschrijven van namen. Er kunnen dus verschillende naamvariaties zijn voor dezelfde persoon.

Noteer alles wat je vind

Noteer alle gegevens over een persoon in zijn profiel. B.v. zijn beroep. Als de vrouw b.v. een dienstbode was en een onwettig kind aangaf, dat weet je vermoedelijk hoe de vork in de steel zat.

Online werken en geloven

Niet alles staat online, dus je zult eens naar een archief moeten bellen of toe gaan. Hou er ook rekening mee dat alles wat online staat niet altijd waar hoeft te zijn! Dit kan ook onbedoeld zijn in geval van het transcriberen van aktes.

Wees discreet

Ga respectvol om met informatie over personen die b.v. vermeld staan in politie rapporten, gefraudeerd hebben, failliet zijn verklaard, gevangenisstraf hebben gehad, of fout in de oorlog waren. De nakomelingen zitten niet altijd te wachten op openbaring van hun (bloed)voorouders.

Privacy

Bij stamboomonderzoek is privacy zéér belangrijk, dus pas op met het delen van data en informatie van nog levende personen. Gebruik niet zomaar hun Facebookfoto en voeg niet zomaar familie toe. Vraag hun toestemming, en zet sowieso in je software de optie aan om levende personen op ‘Private’ te zetten.

DNA is niet de heilige graal

Veel mensen denken dat een DNA test hun stamboom wel even blootlegt, maar zo werkt het niet. De tests van nu richten zich vooral op waar je honderden tot duizenden jaren (!) geleden vandaan kwam. Dit zegt niets over je stamboom. Ik heb zo m’n twijfels over deze tests, aangezien er bij verschillende aanbieders ook verschillende resultaten blijken te zijn. Dat is toch raar?
DNA onderzoek is wel zinvol als je bewijs wilt of een persoon met jouw verwant is, b.v. voor medische of emotionele doelen.

Privacyregels

Eén van de belangrijke tips voor stamboomonderzoek en de meest onderschatte: De toegankelijkheid van aktes! Hou er rekening mee dat er een minimale periode geldt dat je aktes openbaar worden:
GEBOORTE = vanaf 100 jaar
HUWELIJK = vanaf 75 jaar
OVERLIJDEN = vanaf 50 jaar

Leef je in in de tijd

Kom je veel overlijdensgevallen tegen in een bepaalde periode? Zie je dat familieleden van de grote stad wegtrokken? Is er sprake van een kraamvrouw bekentenis? Verdiep je eens in de geschiedenis en je zult zien dat er een cholera epidemie heerste of een ramp heeft plaatsgevonden, en door de armoede in de grote stad men hun heil zocht op het platteland. Lees over de historie of volg een cursus (stads) geschiedenis.

Verdiep je ook in de verdwenen dorpen, hier kun je schatten aan informatie vinden.

Een interessant project van Vele Handen is ‘Amsterdamse Doodsoorzaken 1842-1940’, heel interessant als je Amsterdamse voorouders hebt.

Als je een akte niet kan vinden

Bekijk deze lijst om jezelf vlot te trekken als je een akte niet kan vinden. Zorg dat je de juiste Google technieken gebruikt.

DEEL WAT JE HEBT!

Het is zonde om alle informatie voor jezelf te houden met het risico dat het straks verloren gaat, dus DEEL! Nodig familieleden uit voor je online stamboom, en deel het met familieleden – bij voorkeur de volgende generatie – en natuurlijk met andere (familie)onderzoekers een shared folder.

De andere kant van de medaille is dat jouw informatie ook zonder bericht gedeeld kan worden door anderen, dus vreemden. Ik heb daar geen problemen mee, dan had ik het maar niet online moeten zetten. Maar als ik dat niet doe, gaat m’n werk verloren.

Ik hoop dat deze tips voor stamboomonderzoek je verder op weg helpen. Als je vastloopt kan je mijn hulp inschakelen. Genelaogie is een fantastische en vooral verslavende en boeiende hobby.

Hier vind je de laatste versie (helemaal up-to-date) van mijn stamboom.

Als je opmerkingen hebt over dit artikel, dan hoor ik dat graag.

Je ontvangt 1x per maand de nieuwste artikelen