Vastlopen bij stamboomonderzoek, wat nu?
Niets is zo frustrerend als vastlopen bij stamboomonderzoek, of het verlies van overzicht.
Er zijn vele bronnen en manieren op te zoeken, maar soms kan je gewoon geen bewijzen meer van die persoon vinden.
Oorzaken van vastlopen
Er zijn verschillende oorzaken waarom je kan vastlopen, in het algemeen gezegd:
- Je zoekt op de verkeerde plek
- De persoon is nog te jong (privacy)
- Archieven zijn nog niet beschikbaar/online of verloren gegaan (brand, overstroming)
- Schrijffouten in andere documenten waardoor misverstanden ontstaan
- Er is uberhaupt geen registratie gemaakt van die gebeurtenis
- Emigratie, verdronken, weggelopen, vermist
- Je hebt te weinig informatie voor aanknopingspunten
– Walt Disney
Uitgebreider beschreven:
Onwettig kind, vader onbekend
De meest voorkomende oorzaak is het onwettig kind met een vader die onbekend is, of zelfs een vondeling.
Als de moeder ook nog eens dienstbode was, dan weet je wat haar omstandigheden waren.
Het enige wat nog uitkomst kan bieden is een DNA test van die familietak, maar de ervaringen met DNA onderzoek in combinatie met genealogie, laat zien dat dit nog volstrekt onbetrouwbaar is.
Als er sprake is van een geboorte met een kraamvrouwbekentenis, dan is dat interessante informatie. De moeder was dus niet getrouwd.
Hoe werd het kind genoemd? De vernoemingsregels zijn ook belangrijk om te weten.
Aktes zijn nog niet beschikbaar
Veel aktes zijn al gedigitaliseerd en online geplaatst, maar heel veel nog niet. Voor kerkboeken zul je vaak naar de lokale kerk of archief moeten gaan. Kerkboeken worden wel gescand en online geplaatst, maar er is vaak geen indexering (zoekfunctie), dus zal je handmatig moeten scrollen.
Dit kunnen we onderverdelen in bronnen die:
- wel online, maar niet geïndexeerd zijn
- wel geïndexeerd, maar niet online zijn
- niet geïndexeerd, en niet online zijn.
Gelukkig zijn er al veel bronnen online te vinden en wordt het dagelijks meer, maar realiseer je het indexeren en online plaatsen enorm veel werk is.
Kan je een akte niet vinden? Hier staan enkele tips die je verder kunnen helpen.
Personen zijn nog te jong
Van personen die nog kunnen leven, of nog geen
- 100 jaar geleden geboren zijn
- 75 jaar geleden getrouwd zijn
- 50 jaar geleden overleden zijn
is het erg moeilijk om deze te vinden i.v.m. de privacyregels. Als ze hier buiten vallen, is het ook de vraag of de stad-dorp het desbetreffende archief online heeft staan. Je zou het archief dan wel fysiek kunnen bezoeken.
Bronnen zijn verloren gegaan
Branden, rampen, overstromingen, vernietigingen, verdwenen dorpen, bombardementen – het zijn allemaal redenen waarom bronnen verloren kunnen zijn gaan. Persoonlijk heb ik een paar vastlopers waarbij ik vermoed dat het archief waar de aktes in zaten, om deze reden verloren zijn gegaan.
Geboorte (doop) werd niet geregistreerd
In de begin periode van de invoering van het Bevolkingsregister liet de betrouwbaarheid hiervan te wensen over. Het vermoeden is dat 5-10% van de kinderen (vooral katholieken) nooit in het geboorteregister is ingeschreven. Bij onwettige kinderen was dit cijfer wellicht nog hoger.
Kijk eens in de registers van de Doopsgezinden. Daar kon je op latere leeftijd uit eigen wil gedoopt worden, dus een verschil van ca. 20 jaar.
En over geloof gesproken; kijk eens in de registers van de Zouaven. Deze katholieke strijders vertrokken naar Rome om voor de Paus te vechten.
Verlies van overzicht
Geloof het of niet, maar je kunt ook vastlopen in je stamboomonderzoek door het verlies van overzicht. Gebruik deze ‘Checklist aktes verzamelen‘ om ervoor te zorgen dat je weet wat je nog moet zoeken en wat je al hebt. Misschien zoek je naar iets wat je allang hebt!
Maak eens een kwartierstaat of een stamboomdiagram of een rapport om een overzicht te krijgen van alle personen. De volgnummers geven veel inzicht. Ik heb in ieder geval ook nog voorouders die ik nog moet vinden.
Je maakt het te ingewikkeld
Veel mensen maken stamboomonderzoek veel te ingewikkeld. Hou het simpel, begin bij de basis en hou je daar voorlopig bij.
Vraag jezelf af waarom
Waarom doe je eigenlijk stamboomonderzoek? Misschien verloopt je onderzoek soepeler als je weet wat je doel is, b.v. de herkomst van je achternaam.
Weggelopen, vermist, verdronken
Er zijn helaas vaders die hun gezinnen in de steek lieten. Ze zijn met de Noorderzon vertrokken en lieten geen sporen na. Het kan zijn dat zij in de criminaliteit vervielen en werden veroordeeld voor b.v. diefstal.
In dat geval is het politieregister een goede bron. Zo niet, dan is het met recht een vastloper.
Anoniem verdronken of vermoord
Zo triest als het is, kan een ‘onbekend persoon’ ook zijn verdronken en ‘uit het water gevischt‘, waarbij men geen idee had wie die persoon was. Als er geen melding van vermissing was en identificatie was, kom je er nooit achter.
Ook kan een ‘onbekend persoon’ overleden zijn door een ‘geschoten wond’ (maar dit kan ook in scéne zijn gezet als zelfmoord).
Verblijfplaatsen
Gek genoeg kan onderzoek naar verblijfplaatsen nuttig zijn. Waar hebben zij gewoond, wat was hun route in een stad of het land?
Probeer het bij de buren
Informatie vinden van (oude) buren kan interessant zijn. Het mooiste zou zijn als ze nog leven waardoor je ze vragen kunt stellen. Zo niet, dan zijn er misschien hints te vinden in het verloop van de woningen.
Beroepen
Bekijk ook eens de beroepen van de persoon. Staat hij misschien geregistreerd in een patent- of gilde register?
Emigranten
Zeker na de ontdekking van ‘de nieuwe Wereld’ in de 15e eeuw, zijn er veel mensen uit Nederland vertrokken. Dit geldt zeker voor eind 18e eeuw. Daarbij waren er ook mannen die gestationeerd werden in de Nederlandse koloniën en namen hun gezinnen mee.
Er zijn tal van bronnen die je kunt checken en misschien het vastlopen bij je stamboomonderzoek oplossen.
Verhuisd naar familie
Het kan heel goed zijn dat familie elkaar volgde. Dus als je ziet dat bepaalde familieleden naar andere steden zijn verhuisd, dan kan dat voor de vastloper ook zo gelden.
Als de berichten positief waren dat het leven daar beter was, dan pakte men hun boeltje om de familie achterna te reizen.
Immigranten
Bij stamboomonderzoek ontkom je er niet aan je te verdiepen in de geschiedenis. Hou er dus rekening mee dat Nederland in de geschiedenis vaak betrokken was bij oorlogen.
Hierdoor kwamen er veel buitenlandse soldaten naar onze regio die ongetwijfeld ook bij de dames hun sporen hebben achtergelaten.
Militairen
Mannen die gingen dienen in een oorlog hadden niet zo’n rooskleurige toekomst. Tijdens veldslagen was iedere veldsoldaat een schietschijf, maar toch zijn er persoonsgegevens vastgelegd in de militieregisters.
Loop je vast in barrière steden als Venlo, Roermond, Stevensweert, Maastricht, Namen, Charleroi, Menen, Doornik, Veurne, Gent, Ieper en Bergen?
Hier waren veel Nederlandse beroepsmilitairen gevestigd die misschien hier sporen hebben achtergelaten.
Zoek naar voren
Bij stamboomonderzoek zoeken we altijd terug in de tijd, maar probeer eens naar voren te zoeken. Kijk eens naar de zijtakken en kijk of je daar een aanknopingspunt kan vinden.
Huwelijksaktes uitspitten
Bekijk huwelijksaktes van familieleden, daar kunnen pareltjes inzitten die je verder op weg kunnen helpen.
Notariële aktes en schuttersboeken
Verdiep je eens in notariële aktes en schuttersboeken waar je belangrijke feiten kunt vinden.
de Stamboomgids
Maak gebruik van de mega collectie van de Stamboomgids. Hier wordt je misschien op ideeën gebracht waar je niet eerder aan dacht.
De achterkant van foto’s
Heb je oude foto’s? Bekijk dan eens de achterkant van de originele foto’s. Hier kunnen aantekeningen op staan die je misschien verder kunnen helpen.
Zoeken met Google
Er zijn verschillende manieren om op Google naar mensen en data te zoeken. Zie hier de ultieme tips voor Google bij stamboomonderzoek. Zoek ook eens op Genealogie Online, Open Archieven en kwartierstaten.
Statistieken maken
Via het aanmaken van statistieken in je software, kan je bijzondere dingen te weten komen. Misschien wel de missing links die je zocht?
Vragenlijst om je stamboom te interpreteren
Maak gebruik van deze vragenlijst om je stamboom te interpreteren. Je weet nooit wat eruit komt, en je daarmee nieuwe inzichten krijgt.
Zoekopdracht Monitor maken
Maak een zoekopdracht monitor aan, waarmee je koppelingen uit nieuwe archieven zo in je schoot geworpen krijgt. En maak gebruik van de mogelijk om automatisch scans te vinden.
Deze manieren zijn geweldig om het vastlopen bij je stamboomonderzoek vlot te trekken.
Foute gegevens overgenomen
Je hebt ooit ergens gegevens vandaan gehaald die je hebt overgenomen, wellicht uit een handgeschreven bron met een onduidelijk handschrift, maar je hebt de bron niet opgeschreven.
Nu blijkt dat je er niets meer van kan vinden. Controleer daarom alles!
Conclusie
Vastlopen en valkuilen bij stamboomonderzoek is iets waar je niet altijd aan ontkomt. Helaas hebben we niet allemaal het team van TV series als ‘Verborgen Verleden’ en het Britse ‘Who Do You Think You Are’ achter ons staan, of stammen we af van de elite. Gelukkig kun je wel iets doen aan verlies van overzicht!
Lees ook:
‘Vastlopen bij stamboomonderzoek’
Open Archieven Genealogie Online Stamboomforum Zoekmonitor Werkbalk Akte Inspirator Overzicht bronnen Family Search Genealix Delpher Familieberichten Notariële archievenDTB, geboorte, huwelijk • Foto’s ordenen • Vastlopers • Mijn voorouders • Reünie
| Tip: Zo gebruik je de akte checklist | Je ontvangt maandelijks nieuwe artikelen |
Ik schrijf over dingen waar ik blij van word. Over stamboomonderzoek, voorouders, geschiedenis, en mijn leven. Alles educatief en oplossingsgericht bedoeld. Want ook daar word ik gelukkig van. Mijn privé columns zijn korte waargebeurde verhalen. Maar dan wel met een vleugje drama en gedrenkt in humor. Zo ben ik dan ook wel weer.
