Vastlopen bij stamboomonderzoek

Niets is zo frustrerend als vastlopen bij stamboomonderzoek, of het verlies van overzicht. Er zijn vele bronnen en manieren op te zoeken, maar soms kan je gewoon geen bewijzen meer van die persoon vinden.

Er zijn verschillende oorzaken waarom je vastloopt, hieronder een overzicht.

Onwettig kind, vader onbekend

De meest voorkomende oorzaak is het onwettig kind met een vader die onbekend is, of zelfs een vondeling. Als de moeder ook nog eens dienstbode was, dan weet je wat haar omstandigheden waren.

Het enige wat nog uitkomst kan bieden is een DNA test van die familietak, maar de ervaringen met DNA onderzoek in combinatie met genealogie, laat zien dat dit nog volstrekt onbetrouwbaar is.

Als er sprake is van een geboorte met een kraamvrouwbekentenis, dan is dat interessante informatie. De moeder was dus niet getrouwd. Hoe werd het kind genoemd? De vernoemingsregels zijn ook belangrijk om te weten.

‘Al onze dromen kunnen uitkomen – als we de moed hebben om hen na te jagen.’
– Walt Disney

Aktes zijn nog niet beschikbaar

Veel aktes zijn al gedigitaliseerd en online geplaatst, maar heel veel nog niet. Voor kerkboeken zul je vaak naar de lokale kerk of archief moeten gaan. Kerkboeken worden wel gescand en online geplaatst, maar er is vaak geen indexering (zoekfunctie), dus zal je handmatig moeten scrollen. Dit kunnen we onderverdelen in bronnen die:

wel online, maar niet geindexeerd zijn
wel geindexeerd, maar niet online zijn
niet geindexeerd, en niet online zijn.

Gelukkig zijn er al veel bronnen online te vinden en wordt het dagelijks meer, maar realiseer je het indexeren en online plaatsen enorm veel werk is.

Kan je een akte niet vinden? Hier staan een aantal tips die je verder kunnen helpen.

Personen zijn nog te jong

Van personen die nog kunnen leven, of nog geen

100 jaar geleden geboren zijn
75 jaar geleden getrouwd zijn
50 jaar geleden overleden zijn

is het erg moeilijk om deze te vinden i.v.m. de privacyregels. Als ze hier buiten vallen, is het ook de vraag of de stad/dorp het desbetreffende archief online heeft staan. Je zou het archief dan wel fysiek kunnen bezoeken.

Bronnen zijn verloren gegaan

Branden, rampen, overstromingen, vernietigingen, verdwenen dorpen, bombardementen – het zijn allemaal redenen waarom bronnen verloren kunnen zijn gaan. Persoonlijk heb ik een paar vastlopers waarbij ik vermoed dat het archief waar de aktes in zaten, om deze reden verloren zijn gegaan.

Geboorte (doop) werd niet geregistreerd

In de begin periode van de invoering van het Bevolkingsregister liet de betrouwbaarheid hiervan te wensen over. Het vermoeden is dat 5-10% van de kinderen (vooral katholieken) nooit in het geboorteregister is ingeschreven. BIj onwettige kinderen was dit cijfer wellicht nog hoger.

Kijk eens in de registers van de Doopsgezinden. Daar kon je op latere leeftijd uit eigen wil gedoopt worden, dus een verschil van ca. 20 jaar.

En over geloof gesproken; kijk eens in de registers van de Zouaven. Deze katholieke strijders vertrokken naar Rome om voor de Paus te vechten.

Verlies van overzicht

Geloof het of niet, maar je kunt ook vastlopen door het verlies van overzicht. Gebruik deze ‘Checklist aktes verzamelen‘ om ervoor te zorgen dat je weet wat je nog moet zoeken en wat je al hebt. Misschien zoek je naar iets wat je allang hebt!

Maak eens een kwartierstaat of een stamboomdiagram of een rapport om een overzicht te krijgen van alle personen. De volgnummers geven veel inzicht. Ik heb in ieder geval ook nog voorouders die ik nog moet vinden.

Je maakt het te ingewikkeld

Veel mensen maken stamboomonderzoek veel te ingewikkeld. Hou het simpel, begin bij de basis en hou je daar voorlopig bij.

Vraag jezelf af waarom

Waarom doe je eigenlijk stamboomonderzoek? Misschien verloopt je onderzoek soepeler als je weet wat je doel is, b.v. de herkomst van je achternaam.

Weggelopen, vermist

Er zijn helaas vaders die hun gezinnen in de steek lieten. Ze zijn met de Noorderzon vertrokken en lieten geen sporen na. Het kan zijn dat zij in de criminaliteit vervielen en werden veroordeeld voor b.v. diefstal. In dat geval is het politieregister een goede bron. Zo niet, dan is het met recht een vastloper.

Anoniem verdronken of vermoord

Zo triest als het is, kan een ‘onbekend persoon’ ook zijn verdronken en ‘uit het water gevischt’, waarbij men geen idee had wie die persoon was. Als er geen melding van vermissing was en indentificatie was, komt je er nooit achter.

Ook kan een ‘onbekend persoon’ overleden zijn door een ‘geschoten wond’ (maar dit kan ook in scéne zijn gezet alszijnde zelfmoord).

Verblijfplaatsen

Gek genoeg kan onderzoek naar verblijfplaatsen nuttig zijn. Waar hebben zij gewoond, wat was hun route in een stad of het land?

Beroepen

Bekijk ook eens de beroepen van de persoon. Staat hij misschien geregistreerd in een patent- of gilde register?

Emigranten

Zeker na de ontdekking van ‘de nieuwe Wereld’ in de 15e eeuw, zijn er veel mensen uit Nederland vertrokken. Dit geldt zeker voor eind 18e eeuw. Daarbij waren er ook mannen die gestationeerd werden in de Nederlandse kolonieen en namen hun gezinnen mee. Er zijn tal van bronnen die je kunt checken en misschien vastlopers oplossen.

Verhuisd naar familie

Het kan heel goed zijn dat familie elkaar volgde. Dus als je ziet dat bepaalde familieleden naar andere steden zijn verhuisd, dan kan dat voor de vastloper ook zo gelden. Als de berichten positief waren dat het leven daar beter was, dan pakte men hun boeltje om de familie achterna te reizen.

Immigranten

Bij stamboomonderzoek ontkom je er niet aan je te verdiepen in de geschiedenis. Hou er dus rekening mee dat Nederland in de geschiedenis vaak betrokken was bij oorlogen. Hierdoor kwamen er veel buitenlandse soldaten naar onze regio die ongetwijfeld ook bij de dames hun sporen hebben achtergelaten.

Militairen

Mannen die gingen dienen in een oorlog hadden niet zo’n rooskleurige toekomst. Tijdens veldslagen was iedere veldsoldaat een schietschijf, maar toch zijn er persoonsgegegevens vastgelegd in de militieregisters.

Loop je vast in barrière steden als Venlo, Roermond, Stevensweert, Maastricht, Namen, Charleroi, Menen, Doornik, Veurne, Gent, Ieper en Bergen? Hier waren veel Nederlandse beroepsmilitairen gevestigd die misschien hier sporen hebben achtergelaten.

Huwelijksaktes uitspitten

Bekijk huwelijksaktes van familieleden, daar kunnen pareltjes inzitten die je verder op weg kunnen helpen.

Notariel aktes en schuttersboeken

Verdiep je eens in notariele aktes en schuttersboeken waar je belangrijke feiten kunt vinden.

Zoeken met Google

Er zijn verschillende manieren om op Google naar mensen en data te zoeken. Zie hier de ultieme tips voor Google bij stamboomonderzoek. Zoek ook eens op Genealogie Online, Open Archieven en kwartierstaten.

Statistieken maken

Via het aanmaken van statistieken in je software, kan je bijzondere dingen te weten komen. Misschien wel de missing links die je zocht?

Foute gegevens overgenomen

Je hebt ooit ergens gegevens vandaan gehaald die je hebt overgenomen, wellicht uit een handgeschreven bron met een onduidelijk handschrift, maar je hebt de bron niet opgeschreven. Nu blijkt dat je er niets meer van kan vinden. Controleer daarom alles!

Conclusie

Vastlopen en valkuilen bij stamboomonderzoek is iets waar je niet altijd aan ontkomt. Helaas hebben we niet allemaal het team van TV series als ‘Verborgen Verleden’ en het Britse ‘Who Do You Think You Are’ achter ons staan, of stammen we af van de elite. Gelukkig kun je wel iets doen aan verlies van overzicht!

Verder…

Bezoek eens de locaties waar je voorouders woonde.
Wat is een GEDCOM bestand?
Levende familie vinden is leuk, nuttig en spannend.
Daarom heette het zevende kind Louis
Lees meer over de geschiedenis van onze voorouders.

Wist jij dat er verschillende soorten onderzoeken zijn?
Dit zijn de redenen waarom ik genealogie zo gaaf vind!
Tip: Lees eens het kleurrijke GEM Magazine.
Handleiding voor het huwelijks– en geboorteregister.
Basistips die misschien handig voor je zijn.