Wie is er veroordeeld voor roddelen, ofwel Quaclappen?

door Yolanda Lippens

Je stamboom verrijken doe je pas goed als je op zoek gaat naar veroordelingen voor roddelen, ofwel Quaclappen. Dit was namelijk mogelijk in de 17e, 18e en 19e eeuw.

Wat is Quaclappen?

Quaclappen een samenvoeging van ‘quaet’ (kwaad) en ‘clappen’ (spreken, roddelen). Hiervoor kon je veroordeeld worden met een geldstraf, of een nacht in de cel.

Tresoar, het archief van Friesland, heeft deze vonnissen ontsloten dankzij onderzoeker Jan Post. Hierdoor kan je nu naar bijna 50.000 personen zoeken die veroordeeld waren.

Verschillende periodes

Maar niet alles is via een database online doorzoekbaar. De periode 1600-1620 is alleen als PDF beschikbaar waarin je kunt zoeken met de toetsen Ctrl + F. De periodes 1592-1599 en 1621-1764 zijn verloren gegaan, en de periode 1765-1811 is nog niet aangepakt.

Wat staat er in de vonnissen?

Allereerst is het mogelijk dat je dat je een persoon meerdere keren in de Quaclappen vonnissen terugvindt. Dit komt omdat ze werden verspreid over diverse data (tussenvonnissen) en documenten.

Ten tweede wordt in het vonnis de reden van de veroordeling niet vermeld. Dit is wel terug te vinden in een uitgebreider verslag, maar hiervoor moet je het archief in.

‘Wie nooit de charmes van de roddel heeft genoten, werpe de eerste steen.’
– Amos Oz, Israëlisch schrijver (1939-2018)

In principe moet je sowieso het archief in voor de originele scan. Want de zoekfunctie geeft alleen de ingevoerde data weer, maar is (nog) niet gekoppeld aan de scans. Als je hulp nodig hebt, vraag dan een medewerker van het archief.

Wat wél in de vonnissen staat zijn de namen van de eiser en gedaagde. Hiermee kan je in geval van een vastloper, ieder geval vaststellen dat die persoon op dat moment nog in leven was.

Conclusie

Het ontdekken van voorouders in dit soort archieven is reuze interessant. Hoe gaaf is het om te weten dat iemand – hoe erg toen ook – was veroordeeld voor – het nu onschuldige – roddelen?