Pesthuwelijken ontstonden uit wanhoop en nood
Tijdens de 16e, 17e en 18e eeuw waren pesthuwelijken een bijzonder fenomeen in Nederland. In deze periode waarin de pestepidemieën flink huishielden, moest men namelijk zorgen voor een soort van zekerheid. Deze huwelijken werden namelijk gesloten onder extreme omstandigheden en werden daardoor gezien als een noodzaak.
Snel weer hertrouwen
De ziekte maakte veel slachtoffers waardoor niet alleen veel gezinnen zonder kostwinner kwamen te zitten, maar er ook veel arbeidsplaatsen niet meer konden worden vervuld. Om de economische stabiliteit te behouden, werden jonge weduwen en weduwnaars aangemoedigd om snel weer te hertrouwen. Dit was niet alleen een persoonlijke beslissing om met name de monden van de kinderen te kunnen voeden, maar gebeurde ook voor het gemeenschapsbelang.
De pest heerste in Nederland tijdens verschillende periodes, vooral tussen de 14e en 18e eeuw. De eerste grote uitbraak, bekend als de Zwarte Dood, vond plaats tussen 1347 en 1351 en trof heel Europa, inclusief de Lage Landen. Na deze eerste golf bleef de pest in de daaropvolgende eeuwen regelmatig terugkeren.
In de 16e en 17e eeuw waren er meerdere uitbraken. Zo was er in de periode van 1555 tot 1712 sprake van diverse pestepidemieën in Nederlandse steden, vaak veroorzaakt door slechte hygiënische omstandigheden. Specifieke uitbraken vonden plaats in steden als Amsterdam, Leiden, en Utrecht, met name in de jaren 1603, 1623-1626, 1635-1637 en 1663-1666. Tijdens deze uitbraken stierven duizenden mensen, en in sommige gevallen verloor een stad tot maar liefst 15% inwoners.
‘Wat met plagen begint eindigt meestal in pesten.‘
De laatste grote pestuitbraak in Nederland vond plaats in 1721 in Den Haag. Na deze periode nam de frequentie van pestuitbraken af, mede door verbeterde hygiëne en medische kennis.
Veiligstellen van eigendommen
Pesthuwelijken werden destijds ook door de elite ingezet om bepaalde eigendommen binnen de familie te houden. In een tijd waarin de handel en economie floreerden en er, vooral tijdens de Gouden Eeuw, veel geld werd verdiend, was het belangrijk om familiebezit en hun macht veilig te stellen. Daarom werden deze huwelijken strategisch voltrokken om economische belangen te beschermen.
Overleven in tijden van onzekerheid
Uiteindelijk zijn de pesthuwelijken een bewijs van veerkracht en aanpassingsvermogen van de bevolking in crisistijd. Ze hebben de kracht getoond om de gevolgen van een verwoestende ziekte het hoofd te bieden, en te overleven in een tijdperk van onzekerheid en verandering.
Zeg,heb jij huwelijken in je stamboom die vallen in de periodes van de pestepidemieën? Onderzoek dan eens of zij meerdere huwelijken zijn aangegaan. De kans is groot dat dit een pesthuwelijk was. Door deze feiten naast de tijdlijn van de geschiedenis te leggen krijg je een enorme verdieping van het leven van je voorouders.
Lees ook
Pesthuwelijken ontstonden uit wanhoop en nood
