Archief en historische wetenschap, werk meer samen rondom indexering

Archief en historische wetenschap, werk meer samen rondom indexering

Als het op het indexeren van bronnen aankomt, wordt er nog niet zo veel samengewerkt tussen archieven en wetenschappelijke historici. Mooie voorbeelden van projecten waarbij dit wel is gebeurd, zijn bijvoorbeeld Outlaw, Dood in Amsterdam, de Historische Database voor Suriname en de Cariben en SOS Antwerpen.

Het is jammer dat dit nog niet zo veel gebeurt, want in de Nederlandse en Belgische archieven liggen nog een hoop interessante bronnen die wachten op indexering. Voor bepaalde bronnen is indexering bovendien noodzakelijk om ze toegankelijk of raadpleegbaar te maken. Als archieven en wetenschappelijke historici op dit vlak meer zouden samenwerken, brengt dat ook een hoop voordelen met zich mee, waaronder de volgende.

Financiering en subsidie

In de eerste plaats kan je door samen te werken ook de kosten van zo’n indexeringsproject delen. Een gedeelte kan uit het budget van de archiefinstelling worden betaald, terwijl een ander gedeelte bijvoorbeeld kan worden bekostigd door wetenschapsbeurzen die door academische historici kunnen worden aangevraagd (mits die uiteraard worden toegekend).

Verder bestaan er in Nederland en België ook nog uiteenlopende organisaties die je kunnen subsidiëren of die willen investeren in jouw project, omdat dat project een nuttige bijdrage aan de samenleving levert. Ook is er altijd nog de mogelijkheid van crowdfunding, maar of mensen geld willen doneren om bepaalde bronnen te laten indexeren is uiteraard wat twijfelachtig.

Groter publiek bereiken

Door de handen ineen te slaan, kan je ook een veel groter publiek bereiken. De academische historici kunnen het project binnen hun eigen netwerk onder de aandacht brengen en archiefinstellingen zijn vaak actief op sociale media, waarmee al een flink aantal potentiële vrijwilligers en geïnteresseerden kan worden bereikt.

Bij de projecten SOS Antwerpen, Dood in Amsterdam en de Historische Database voor Suriname en de Cariben is ook sterk ingezet op publieksbereik door middel van lokale en regionale media. Zo is voor deze projecten aandacht geweest in kranten, podcasts, radio-uitzendingen en zelfs enkele televisie-items.

Aantrekken van burgerwetenschappers

Een erg belangrijk onderdeel van zo’n samenwerking is de inzet van burgerwetenschap. Mensen uit allerlei lagen van de maatschappij kunnen als vrijwilliger bij zo’n indexeringsproject worden betrokken. In de eerste plaats natuurlijk voor het indexeren van de bronnen en controleren van de data, daarnaast kan je ze bijvoorbeeld ook betrekken in het organiseren van lezingen, evenementen of informatievoorziening.

Het aantrekken van burgerwetenschappers levert bovendien ook een nóg groter publieksbereik op. De kracht van mond-tot-mondreclame moet immers niet worden onderschat. Ook ontstaat op deze manier een kennisnetwerk van vrijwilligers en professionals waar menigeen de vruchten van kan plukken en waar door anderen weer op kan worden voortgeborduurd.

Voor een ieder van nut

Als academische historici en archiefinstellingen de handen ineenslaan om indexeringsprojecten op te zetten, levert dat ook een aantal partijen wat concreets op. Voor de archiefinstelling betekent dat, dat zij niet meer zelf aan de slag hoeven te gaan met het ontsluiten van bepaalde bronnen. Stamboomonderzoekers en lokale historici kunnen vervolgens ook van die data gebruikmaken.

Daarnaast levert zo’n project ook een hoop kennis en bruikbare datasets op, waar academische historici mee aan de slag kunnen gaan. Met die datasets kunnen PhD-posities en postdoctorale functies worden gecreëerd, wat bijdraagt aan kennisontwikkeling en kennisdeling op wetenschappelijk niveau over uiteenlopende historische onderwerpen.

Wie neemt het initiatief?

Zowel een archiefinstelling als een academisch historicus kan het initiatief voor zo’n project nemen. Wanneer een archiefinstelling aan de slag wil gaan met het ontsluiten van een bron voor het publiek, kan het het beste eerst eens peilen in de academische wereld of daar interesse bestaat in een dataset van een bepaalde bron.

Immers, het is jammer van alle geïnvesteerde energie als de bron is geïndexeerd op een wijze die het voor academische historici niet bruikbaar maakt. Andersom kan een academisch historicus die met een bepaalde bron aan de slag wil gaan ook bij een archiefinstelling peilen of deze interesse heeft in het ontsluiten van deze bron.

Meer lezen of zien?

Archief en historische wetenschap, werk meer samen rondom indexering