Overzicht populaire voornamen tot 1790
Hadden jouw voorouders een populaire voornaam? In je stamboom zul je vaak dezelfde voornamen tegenkomen, en als je goed kijkt, zal je zien dat die namen gebaseerd zijn op vernoemingen naar hun voorouders. Maar toch is er een mate van populariteit te herkennen.
Nederlandse Voornamenbank
Voor zover we terug kunnen gaan in de tijd, werden voornamen altijd traditioneel aan kinderen doorgegeven op basis van vernoemingen naar voorouders en familieleden. Maar eind 19e eeuw begonnen protestanten hun kinderen steeds vaker een meer originele naam te geven. De katholieken deden dat pas rond 1950.
De Nederlandse Voornamenbank is onlangs met bijna 100 jaar uitgebreid waardoor populaire voornamen tot 1790 gevonden kunnen worden. Deze informatie is beschikbaar gekomen omdat trouwakten uit die tijd digitaal verwerkt konden worden. Klassieken namen als Grietje, Johannes, Maria, Willem, Anna en Hendricus komen sinds 1790 zeker meer dan 4000 keer voor.
‘Geef je zoon liever de voornaam van een levende zanger dan van een dode generaal.‘
Uitleg over herkomst van voornamen
Op de site is ook de optie om de herkomst en verklaring van een voornaam te vinden. Maar realiseer je wel dat het een herkomst van een herkomst van een herkomst kan zijn: Want mijn vader is vernoemd naar zijn moeder Wilhelmina, die op haar beurt weer is vernoemd naar haar grootvader Willem, wat weer uit het Engls (Schots) komt als William. Wilhelm kan je ook terugleiden naar Germaanse figuren vanaf de 10e eeuw. En daarbij is de populariteit van deze voornaam ook toegenomen sinds de geboorte van prinses Wilhelmina in 1880.
Let wel: voornamen werden fonetisch geschreven. In de oude DTB-boeken stonden namen vaak in het latijn, en in de Franse tijd in de burgerlijke stand in het Frans. Eén en dezelfde persoon kan daardoor onder meerdere verschillende namen in de archieven voorkomen.
Moderne vormen
Wat ik leuk vind om te zien zijn de moderne vormen van ouderwetse namen. Zoals Daniel Daan is geworden, Hendricus Henk, Elisabeth Lizzy, of Susanne Suuz. Dan bedoel ik niet dat dat roepnamen zijn geworden, maar dat kinderen tegenwoordig officieel alleen die (verkorte) naam krijgen.
Het beste voorbeeld vind ik de voornaam van mijn echtgenoot. Hij is vernoemd naar zijn grootvader Gerrit, maar zijn ouders wilden een meer moderne en Engelse naam, en hebben hem Jerry genoemd. Die naam werd pas ná zijn geboorte populair, dus mijn schoonouders waren met die keuze een voorloper.
Privacy is onzin
Trouwens, volgens het Meertens Instituut staat vanwege de privacy alleen een naam in de namenbank als die minimaal 17.800 keer voorkomt. Maar dat is klinkklare onzin. Want het is onmogelijk om alleen met een voornaam + geboortejaar een persoon te traceren. Daarbij zijn die personen allang overleden, waar de (doorgeslagen) gegevensbescherming dus niet meer voor geldt. Dus waarom is men daarin doorgeslagen?
Zoek naar populaire voornamen
De database bevat meer dan 440.000 voornamen. Onderzoek eens de populariteit van de voornamen van jouw voorouders. Kijk ook eens naar de populariteitslijst om te zien welke voornamen er in een bepaalde periode of dorp, stad of regio populair waren. Want als een voorouder een voornaam heeft die je niet kunt herleiden naar vorige generaties, krijg je hiermee wellicht inzicht waarom de ouders die naam toch aan hun kind hebben gegeven.
Tip: Forebears
Een andere leuke site is Forebears (klik op taal NL). Daar kan je zowel op voornaam als achternaam zoeken en statistieken krijgen over:
- hoe vaak die naam wereldwijd voorkomt – Yolanda komt 1.577.686 keer voor, 448e meest voorkomend
- waar de naam het vaakst voorkomt, met een hoogste dichtheid – Yolanda in Mexico / Puerto Rico
- wereldkaart én lijst met landen, met kleuren geel/oranje/rood waar de naam voorkomt
- grafiek van de populariteit vanaf 1900 – Yolanda populairst tussen 1940-1970
- lijst met fonetisch gelijkwaardige namen
