Achter landlopers aan in Wortel- en Merksplas-Kolonie
De Maatschappij van Weldadigheid had niet alleen koloniën in Drenthe, maar ook enkele in het latere België. Nog voor de Belgische afscheiding in 1830 werden vlak over de grens bij Baarle-Nassau Wortel- en Merksplas-Kolonie gesticht.
Deze kolonies waren een onderdeel van een ambitieus plan om in de Verenigde Nederlanden af te rekenen met de armoede onder de bevolking. Met 5 koloniën in het noorden en 2 in het zuiden die binnen 7 jaar tijd werden gebouwd.
Verplicht aan het werk
Zodra iemand geen werk, vaste woonplaats of andere levensonderhoudende middelen had, werd hij als landloper beschouwd, ook als hij niet op straat stond te bedelen. Uit het oogpunt van een ‘maatschappelijk doel’, werden zij naar één van de koloniën gestuurd om ze herop te voeden tot brave en hardwerkende burgers.
‘Je kan een maatschappij beoordelen aan het soort bedelaars dat ze voortbrengt.‘
Het waren tienduizenden personen, kinderen en complete gezinnen die gedwongen werden opgenomen en verplicht aan het werk werden gesteld. Ze moesten in een ‘gezonde en groene omgeving’ het land leren bewerken, naar school gaan en vooral discipline krijgen. Het motto was vooral ‘de mens vormt het land en het land vormt de mens’.
Wortel- en Merksplas-Kolonie
In de archieven van de kolonies is veel te vinden over iemands persoonlijke geschiedenis, soms zelfs met foto’s. Dankzij aangrijpende en soms ook grappige verhalen krijgen we een boeiend kijkje in het leven van deze kolonisten.
Heb jij voorouders of familieleden die hier wellicht zijn ingeschreven? In de online archieven kan je zowel zoeken op achternaam als op woonplaats.
De kolonie fysiek bezoeken is absoluut een geweldige ervaring. Een goed idee voor een familie reünie of familie-uitje waar ook nog eens wat levenslessen meekrijgt.
Wortel- en Merksplas-Kolonie mogen zich sinds juli 2021 UNESCO Werelderfgoed noemen!
Foto’s van Timo Wouters
Hulp nodig?
Lukt het niet? Vraag dan hulp aan de Stamboom Helpdesk.
