Deze titel is eerlijk gezegd wat misleidend, want het zijn geen echte cadeautjes die in het Morgengaveboek staan.
Wat is een morgengave?
Een morgengave is bedoeld om de vrouw – die dan vaak van lagere stand was – na een eventueel overlijden van de man, financieel gered zou zijn. Het is een geschenk (morgengift) die de bruidegom geeft aan zijn bruid na de huwelijksnacht.
Echter kan de vrouw pas gebruik van maken van de morgengave zodra haar man daadwerkelijk overlijdt en er geen levende kinderen (meer) zijn. Deze overeenkomsten werden genoteerd in een Morgengaveboek.
Morganatisch huwelijk
Dit gebruik is gebaseerd op een Morganatisch huwelijk, wat vaak bij de Adel vaak voorkwam. Als iemand niet van Adel was, mocht de bruidegom niet meer dan zijn beste paard of vee geven.
Een ‘huwelijk met de linkerhand’ hield ook in dat de vrouw na zijn overlijden afstand deed van alle rechten op zijn bezit, titels, rechten. Het werd ook gebruikt om
- een verhouding met een minnares door een huwelijk een officiële status te geven,
- een regerend vorst die als weduwnaar al kinderen had, maar weer een huwelijk wilde aangaan,
- bij de jongere zoons (die niet voor troonopvolging in de rij stonden),
- of als een huwelijk in dezelfde stand of dynastie problemen kon geven.
‘De wereld draait rond de vrouw. Wordt een man geboren, dan vraagt iedereen: hoe gaat het met de moeder? Trouwt hij, dan zegt men: wat een knappe bruid! Sterft hij, dan vraagt men: hoeveel erft zij?‘
Voorbeeld van een Morgengave
De ouders van onze prins Bernard sloten een morganatisch huwelijk. Bernard werd door zijn oom vorst Leopold IV van Lippe verheven tot Prinz zur Lippe-Biesterfeld inclusief de rechten voor opvolging van de (toen Duitse) troon.
Bronnen voor onderzoek Morgengaveboek
Open Archieven – Morgengaveboek Morgengaveboek Zutphen
| Een tragedie in de Zuiderzee Een geheim register van gevangenen | Struinen langs marktkaarten Memorieboeken uit de 15e eeuw |
