Een trouwbelofte verbreken kon vroeger niet zomaar
Het huwelijk is een belangrijk moment in ons leven en voor de samenleving. In de 17e en 18e eeuw woog een verloving zoals we dat nu noemen, veel zwaarder dan nu. Eenmaal toegezegd kon je er niet zomaar onderuit komen.
In ondertrouw gaan
Zowel vroeger als nu is de eerste stap een wederzijdse toezegging dat je met elkaar wilt trouwen, waarna je in ondertrouw gaat. De trouwbelofte werd vroeger mondeling tijdens een ceremonie uitgewisseld. In deze verklaringen spraken ze hun wederzijdse liefde en toewijding aan elkaar uit. Het was gebruikelijk dat deze werden bevestigd met een symbolisch gebaar, zoals het uitwisselen van ringen of andere geschenken.
Redenen om een trouwbelofte te verbreken
Maar wat als één van de partners niet meer wil trouwen? Voorbeelden van redenen om een trouwbelofte te verbreken konden zijn:
- Liefde voor een ander
Het gebeurde dat – ondanks een vleselijke conversatie – een van de verloofden verliefd werd op iemand anders. - Geheimen en bedrog
Als er geheimen of bedrog aan het licht kwamen, zoals verborgen huwelijken, ontrouw, of andere onethische handelingen. - Afstand en scheiding
In een tijd waarin communicatie en reizen beperkt waren, konden lange afstanden en langdurige scheidingen tussen de verloofden twijfels en onzekerheden doen ontstaan. - Ongewenst gedrag
Als een van de verloofden zich ongewenst of gewelddadig gedroeg, kon dit reden zijn voor de ander om de verloving te beëindigen om zichzelf te beschermen. - Familiale druk
Soms werd een verloving gearrangeerd door de ouders waarbij een verloofde het niet mee eens was. Als deze zich gedwongen voelde, kon dit leiden tot twijfels en uiteindelijk het verbreken van de trouwbelofte. - Sociale druk
Als de verloving gepaard ging met negatieve sociale consequenties, zoals familieconflicten, schande, of ongewenste maatschappelijke repercussies, konden de verloofden besluiten om de trouwbelofte te verbreken om deze problemen te vermijden. - Onverenigbaarheid
Na verloop van tijd konden de verloofden ontdekken dat ze niet goed bij elkaar pasten. Persoonlijke verschillen, onenigheid over waarden en doelen, of een gebrek aan emotionele verbinding. - Financiële overwegingen
In die tijd waren huwelijken vaak ook een zakelijke aangelegenheid, waarbij beide families betrokken waren bij het maken van afspraken over eigendommen, bruidsschatten en erfenissen. Als er onenigheid ontstond over financiële regelingen, of als de financiële situatie van een van de verloofden dramatisch veranderde, kon dit leiden tot het verbreken van de verloving.
‘Op het verlovingsfeest zei ze: ‘Ik heb je lief!’ Na de bruiloft: ‘Ik héb je, lief!’
De gevolgen
Welke reden dan ook: het verbreken van een trouwbelofte werd vroeger niet lichtvaardig genomen en had vaak gevolgen voor beide partijen en hun families. Natuurlijk was iedere situatie uniek en werd deze beïnvloed door de culturele, religieuze, sociale en juridische normen van die tijd. De gevolgen konden zijn:
- Morele veroordeling
Het niet nakomen van een trouwbelofte werd vaak gezien als immoreel gedrag en kon leiden tot sociale veroordeling. De persoon die de belofte verbrak, kon worden gezien als onbetrouwbaar of zijn reputatie binnen de gemeenschap schaden. - Schadevergoeding
Als de verloofde eenzijdig de verloving beëindigde zonder een geldige reden, kon de andere partij een schadevergoeding eisen voor het emotionele leed en mogelijke financiële verliezen. - Sociale druk en dwang
Familie en gemeenschapsleden konden druk op het paar uitoefenen om hun trouwbelofte na te komen. Ze konden proberen het paar te dwingen om toch te trouwen vanwege sociale verwachtingen en reputatieschade. - Religieuze implicaties
In streng religieuze samenlevingen werden trouwbeloften gezien als heilige verbintenissen. Het verbreken van een trouwbelofte kon als zondig worden beschouwd en mogelijk tot religieuze repercussies leiden, zoals excommunicatie of sociale isolatie binnen de gemeenschap.
Voorbeelden van trouwbeloftes
- Utrechts Archief – 1596 – Diedrich Vijch & Amelia van Cuylembourch
- Stadsarchief Rotterdam – 1646 – Jacque Bricodiere, belooft Margarieta te trouwen na zijn terugkomst uit Frankrijk
- West-Fries Archief – 1703 – Trouwbeloften en vleselijke conversatie met Magdaleentje Pietersz
- West-Fries Archief – 1667 – Trijn & Jan, Een verbroken belofte
- Regionaal Archief Tilburg – Trouwbelofte maakt schuld, ook nog na 20 jaar
Lees ook
Een trouwbelofte verbreken kon vroeger niet zomaar
