Register van onderduikers in Friesland 1945 (met foto’s)

Register van onderduikers in Friesland 1945 (met foto’s)

Foto boven: Onderduikkaarten van het echtpaar Froukje Polak en Louis Sanders

Op Open Archieven staat sinds kort een nieuwe bron die voor onderzoek over de Tweede Wereldoorlog erg interessant is. Het betreft de registratie van ca. 23.000 onderduikers (alhoewel dit een ruwe schatting is) die tijdens de oorlog in Friesland konden onderduiken.

Afgelegen en veilige regio

Friesland bleek namelijk een belangrijke regio voor onderduikers in Nederland. Want door de lichte Duitse bezetting en vele afgelegen boerderijen en huizen bood het een relatief veilige omgeving voor onderduikadressen. Daarbij waren er regelmatige scheepvaartverbindingen tussen Amsterdam en Friesland, wat de verplaatsing van onderduikers vergemakkelijkte.

De Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO)

De Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO) was van groot belang bij het organiseren van onderduikoperaties in Friesland. Deze organisatie was verantwoordelijk voor het onderbrengen van onderduikers in de regio en voorzag hen van valse documenten en distributiepapieren. De LO had in Friesland meerdere afdelingen, zoals in Leeuwarden, Sneek, Drachten, Dokkum en Stiens.

Dankzij de foto’s een beeld van de onderduikers in Friesland

Toen ik door deze bron aan het bladeren was, zag ik dat er op veel registraties pasfoto’s stonden, wat de onderduikers letterlijk een gezicht geven. Bij toeval zag ik de individuele kaarten van een echtpaar, Froukje Polak en Louis Sanders. Ook trof ik de inschrijving van Meijer Polak waarbij de aantekening staat: ‘Deze heer is na de bevrijding in Friesland gekomen teneinde zijn zoontje op te sporen’. Een schrijnend voorbeeld dat er ook na de oorlog nog onbeschrijflijk veel verdriet was.

Bronnen voor onderzoek