Tijdlijn geschiedenis van Nederland tussen 1855 en 1860

Een tijdlijn van de geschiedenis van Nederland tussen 1855 en 1860. Deze serie focust zich met name op het nieuws waar onze voorouders wellicht van hebben opgekeken.

Tussen 1855 en 1860 bevindt Nederland zich in onrustige politieke periode, met drie kabinetten en conservatieven en liberalen die continu met elkaar botsten. In 1855 wordt Nederland getroffen door een zware watersnoodramp waarbij grote delen van Gelderland en Utrecht overstromen; het herstel duurt jaren. De spoorlijn Utrecht – Rotterdam wordt geopend, enkele gasfabrieken worden opgezet en de eerste trans-Atlantische telegraafkabel wordt in gebruik genomen. De Onderwijswet zorgt ervoor dat het onderwijs toegankelijker wordt.

Samenleving

Nederland groeit van 3.306.000 naar 3.461.000 miljoen inwoners (schatting).

Politiek

Het conservatieve Kabinet-Van Hall-Donker Curtius (1853) valt in 1856, en wordt opgevolgd door het kabinet-Van der Brugghen. Echter moet dit kabinet in 1858 alweer aftreden, en wordt Kabinet-Rochussen beëindigd, die het ook maar 2 jaar volhoudt. ^➔Bron

• 1855 – De Haarlemmermeer is volledig drooggelegd en wordt officieel een gemeente en bij de provincie Noord-Holland toegevoegd. ^{➔Krantenbericht}

• 1857 – De Onderwijswet wordt aangenomen. Deze wet stelt eisen aan de kwaliteit van scholen, waaronder de verplichting om vakken als rekenen, taal en geschiedenis te onderwijzen. Het poogt een einde te maken aan de schoolstrijd tussen de voorstanders van openbaar en bijzonder onderwijs. Uitsluitend openbaar onderwijs wordt gesubsidieerd, met als doel dat het onderwijs op openbare scholen toegankelijk dient te worden voor kinderen van iedere godsdienst, en het neutraal dient te zijn. ^{➔Krantenbericht}

Koningshuis

Willem III is koning, en nog ongehuwd.

Religie

• 1855 – Oprichting van de stichting van het “Dames-Comité ter Bevordering van de Evangelieverkondiging en de Afschaffing der Slavernij”, waarbij vrouwen het voortouw nemen in het ethische en sociaal debat. ^{➔Krantenbericht}

• 1856 – Oprichting van de vrijdenkersbeweging “De Vrije Gedachte”. Vrijdenkers (atheïsten, humanisten, agnosten) treden hiermee actiever naar buiten. ^{➔Krantenbericht}

Ontwikkelingen

• 1855 – De spoorlijn Utrecht – Rotterdam wordt geopend, en is een belangrijke stap in de ontwikkeling van het Nederlandse spoorwegnet. ^➔Bron
• Dominee Van Koetsveld start in Den Haag een school voor ‘idioten’, het is de eerste instelling van speciaal onderwijs in Nederland. ^{➔Krantenbericht}
• In enkele steden worden gasfabrieken opgezet, waardoor gasverlichting in straten en openbare gebouwen langzaamaan vaker voorkomt. ^{➔Krantenbericht}

• 1858 – De eerste trans-Atlantische telegraafkabel wordt in gebruik genomen. Koningin Victoria feliciteert de Amerikaanse president James Buchanan door hem een telegram te sturen. Hoewel het bericht van 99 woorden in 17 minuten de oversteek maakt, zijn de morseseinen moeilijk te ontcijferen. Het duurt daarom een halve dag voordat de boodschap correct bij de president aankomt. Na 36 uur ontvangt de koningin een reactie. ^{➔Krantenbericht}

Rampen

• 1855 – Grote watersnood: Op 5 maart brak de Grebbedijk door, veroorzaakt door dooiwater uit Duitsland dat werd geblokkeerd door de bevroren benedenloop van de Rijn. Dit leidde tot overstromingen in Gelderland en Utrecht, waarbij duizenden mensen werden getroffen. ^{➔Krantenbericht}

• 1856 – Bij een treinramp bij Schiedam vallen 3 doden en veel gewonden door menselijke fouten. Het is een van de vroegste grote spoorwegongevallen in Nederland, en wakkert de publieke discussie aan over veiligheid op het spoor. ^{➔Krantenbericht}

Opvallend

• In de Hervormde Kerk in Opheusden wordt de predikant tijdens de dienst dodelijk door de bliksem getroffen. Deze gebeurtenis trekt veel aandacht. Later wordt in de kerk een gedenksteen aangebracht met de tekst: Aan de nagedachtenis van ds. Adrianus van Herwaarden. Door zijne gemeente te Opheusden. 29 july 1855 werd hij op dën predikstoel plotselings doodelijk getroffen door het vuur des hemels. Zalig die dienstknecht, welken Zijn Heer, als Hij komt, zal vinden doende wat hem bevolen was. ^{➔Krantenbericht}

• 1856 – Moordenaar Adrianus Blom wordt in Leiden onthoofd omdat hij Maria van Velsen op gruwelijke wijze heeft vermoord. Een grote menigte verzamelt zich om getuige te zijn van zijn executie. Blom toont berouw en beseft hij dat hij de doodstraf verdient. De kranten schrijven dat de executie snel is gegaan, maar later verschijnen er berichten dat de executie een lange marteling is geweest. Op verzoek van Justitie wordt er een onderzoek ingesteld om zulk leed in de toekomst te voorkomen. Dit was één van de laatste keren dat de doodstraf in Nederland werd voltrokken. ^{➔Krantenbericht}
• Men ontdekt in het Neandertal tussen Düsseldorf en Elberfeld menselijke overblijfselen die afkomstig blijken van een uitgestorven soort, de neanderthalers. ^➔Bron

• 1859 – De bewoners van het eiland Schokland worden door de overheid gedwongen hun huizen te verlaten vanwege de voortdurende dreiging van overstromingen, armoede en onveilige leefomstandigheden. Het eiland wordt onbewoonbaar verklaard en wordt een symbool van de Nederlandse strijd tegen het water. ^{➔Krantenbericht}
• De aarde wordt getroffen door de hevigste zonnewind ooit gemeten. Overal ter wereld vallen telegraafverbindingen uit. Het noorderlicht is zelfs in Cuba en Hawaï te zien, maar Nederland merkt er weinig van. Later bekend als de Carrington-gebeurtenis. ^{➔Krantenbericht}

Boeken, muziek

• 1855 – Eerste uitvoering van de “Symphonie Fantastique” van Hector Berlioz in Nederland, onder leiding van dirigent Johannes van Bree. Dit wordt als één van de belangrijkste orkestwerken van de 19e eeuw gezien. ^{➔Krantenbericht}

• 1859 – Charles Darwin publiceert zijn boek ‘Het ontstaan der soorten’ (‘The Origin of Species’) in 1200 exemplaren. ^{➔Krantenbericht}

Buitenland

• 1855 – David Livingstone ontdekt de Victoriawatervallen in het huidige Zimbabwe en Zambia. ^{➔Krantenbericht}
• De Panamaspoorweg is compleet, voor het eerst rijdt er een trein van oceaan naar oceaan. ^{➔Krantenbericht}
• In Zuid-Afrika sticht Andries Pretorius de nederzetting die na zijn overlijden Pretoria genoemd wordt. ^➔Bron

• 1856 – De Vrede van Parijs maakt een einde aan de Krimoorlog. ^{➔Krantenbericht}

• 1857 – Bij een ongeluk in de Hauenstein-Scheiteltunnel in Zwitserland vindt een brand en een gedeeltelijke instorting plaats waarbij 63 mensen omkomen. ^{➔Krantenbericht}
• In Canada wordt de stad Ottawa gekozen tot hoofdstad. De keus is een compromis: Toronto wordt te Engels en Montreal te Frans geacht. Daarbij ligt de stad verder van de grens met de Verenigde Staten, wat als een (militair) voordeel wordt gezien. ^{➔Krantenbericht}

• 1858 – Minnesota wordt de 32e staat in de Verenigde Staten. Een jaar later wordt Oregon de 33e staat. ^{➔Krantenbericht 1 ➔Krantenbericht 2}
• Nadat een opstand is neergeslagen, komt India rechtstreeks onder het bestuur van de Britse kroon te staan en wordt (tot 1947) Brits-Indië. De uitvoerende macht ligt, wegens de lange reistijd naar Londen, in handen van de lokale onderkoning en inheemse vorsten, maar zijn feitelijk marionetten van het Britse gezag en worden sterk in de gaten gehouden. ^{➔Krantenbericht}
• In Parijs is een aanslag op keizer Napoleon III (de neef van) door de Italiaanse revolutionair Felice Orsini. Er vallen 8 doden en 156 gewonden, maar de keizer en zijn vrouw blijven ongedeerd. ^{➔Krantenbericht}

• 1859 – De koorddanser Charles Blondin steekt als eerste, onder massale belangstelling, de Niagara watervallen over. ^{➔Krantenbericht}

Overleden

• 1855 – Tsaar Nicolaas I van Rusland overlijdt (58) aan een longontsteking. Zijn dood werd versneld door de stress van de Krimoorlog (1853-1856) die Rusland uiteindelijk verloor. Zijn overlijden markeerde het einde van een tijdperk van strikte autocratie in Rusland. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Alexander II. ^{➔Krantenbericht}

Welke van jouw voorouders zijn in deze periode geboren, getrouwd of overleden?

Tijdlijn van mijn voorouders

Tijdlijn geschiedenis van Nederland tussen 1855-1860

Chronologisch per thema

Deze tijdlijn van de geschiedenis van Nederland geeft een overzichtelijk beeld van de belangrijkste gebeurtenissen per categorie tussen 1855 en 1860. Dankzij de gestructureerde opzet en opsplitsing in diverse onderwerpen, is het een uitstekende bron voor iedereen die behoefte heeft aan een duidelijk overzicht van de geschiedenis per thema.