Voorouders in België vinden doe je zo
Stamboomonderzoek in België is niet direct lastig, maar voor een beginner of Nederlander kan het toch even wennen zijn. Graag leggen wij je uit hoe je eraan begint. We nemen je mee langs de belangrijkste bronnen, laten je zien waar je digitaal informatie kan vinden en benoemen de meest interessante websites.
Het huidige Koninkrijk België ontstond in 1830, nadat het zich tijdens de zogeheten Belgische Revolutie van het Koninkrijk der Nederlanden afscheidde. Tussen 1815 en 1830 had het grondgebied tot het Koninkrijk der Nederlanden behoord, de eeuwen daarvoor had het nog verschillende andere heersers gekend. Terug in de tijd zijn dat de Fransen (1795-1814), de Oostenrijkers (1715-1795) en de Spanjaarden (tot 1715).
Archieven
Het belangrijkste archief om voorouders in België te vinden, is het Rijksarchief in België, waar niet alleen de archieven van de Belgische overheid worden bewaard, maar ook van de provincies en van diverse steden en gemeenten. Daarnaast vind je er ook de archieven van de voormalige koloniale overheden.
Het Rijksarchief in België is verdeeld over een aantal archieven. Naast het Algemeen Rijksarchief in Brussel, waar met name de stukken van de landelijke overheid worden bewaard, zijn er in elke provincie ook een of meerdere zogenaamde Rijksarchieven in de provinciën, bijvoorbeeld te Gent of te Hasselt.
Stads- en gemeentearchieven
Daarnaast zijn er ook diverse stads- en gemeentearchieven. In België kent men nog een formeel onderscheid tussen steden en gemeenten. De archieven van een stad en de daartoe behorende deelgemeenten (met stadsrechten dus) worden bij een stadsarchief bewaard. Vanzelfsprekend worden de archieven van een gemeente en de daartoe behorende deelgemeenten bij een gemeentearchief bewaard.
‘De Belgen vormen voor mijn gevoel het aardigste volk ter wereld.‘
Er bestaat echter geen regel aan de hand waarvan je kan bepalen of je stukken moet zoeken bij het Rijksarchief in België of bij een van de stads- of gemeentearchieven. Je zal telkens zelf moeten nagaan of een bepaalde stad of gemeente ervoor heeft gekozen haar archieven zelf te beheren of over te brengen naar het Rijksarchief in België.
Basisbronnen
In België, dat destijds onderdeel was van de Eerste Franse Republiek, begint de burgerlijke stand in 1796. Voor de invoering van de burgerlijke stand bestond er vanaf ongeveer 1600 al parochieregisters, die tot op de dag vandaag doorlopen. Er worden immers nog steeds dopen, huwelijken en begrafenissen verricht binnen de vele kerken.
Naast de burgerlijke stand en de parochieregisters kent men in België nog de bevolkingsregisters. Deze werden in 1847 geïntroduceerd en vanaf dan zo ongeveer tienjaarlijks bijgehouden. Voor de invoering van de bevolkingsregisters bestonden er al wel zogenaamde volkstellingen, maar deze zijn minder uitvoering dan de bevolkingsregisters en werden niet geüpdatet doorheen de tijd.
Digitalisering
Het verschilt zowel per stads- en gemeentearchief als per rijksarchief (in de provincie) hoe ver men is met het digitaliseren en indexeren van bronnen. Op de website van het Rijksarchief in België kan je de burgerlijke stand en parochieregisters grotendeels tot ongeveer het jaar 1900 digitaal doorbladeren. Voor sommige provincies geldt dat deze akten en registers ook al grotendeels geïndexeerd zijn.
Daarnaast zijn er diverse stads- en gemeentearchieven die hun eigen (regionale) archiefbank hebben gelanceerd. Hierop bieden zij dan vaak hun bronnen aan, in de meeste gevallen alleen de burgerlijke stand, bevolkingsregisters en parochieregisters. Sommige archiefbanken gaan verder en bieden ook doodsprentjes en doodsbrieven aan, soms ook oude strafvonnissen of notariële akten.
Verder kan je middels Open Archieven doorheen de reeds beschikbare indexen van een aantal Belgische archieven tegelijk naar je voorouders zoeken, handig als je bijvoorbeeld regio- of provincieoverstijgend onderzoek doet. Daarnaast vind je veel bronnen, waaronder de basisbronnen, ook op FamilySearch. Bovendien is de website Database Akten West-Vlaanderen van de vrijwilligers van het Rijksarchief te Brugge een nuttige bron van indexen, net als de vele bronbewerkingen van heemkringen en genealogische verenigingen.
Websites
De belangrijkste websites zijn die van het Rijksarchief in België en die van de stads- en gemeentearchieven. Hierop kan je sowieso alle archiefinventarissen en bronnen raadplegen, daarnaast vind je er ook vele indexen. Voor West-Vlaanderen kan je verder gebruikmaken van Probat, voor de Kempen van Archiefbank Kempen. Ben je wat gemakkelijker ingesteld, dan kan je ook gebruikmaken van Open Archieven.
Verder kan je via Yory, via de site Familiegeschiedenis.be en via Familiekunde Vlaanderen en Géniwal een hoop informatie vinden met betrekking tot genealogisch onderzoek in België. Daarnaast bestaan er in België nog een hoop heemkundekringen en historische verenigingen die soms hun collecties digitaal aan het publiek aanbieden. Ook zijn er vele bidprentjesdatabanken.
Uitlegvideo
Om je nog sneller op weg te helpen, hebben we ook een uitlegvideo over onderzoek in België. De bedoeling van deze uitlegvideo is om je een degelijke basis te geven, waarmee je vervolgens zelfstandig met onderzoek in België aan de slag kan gaan. Wil je na het bekijken van deze uitlegvideo op zoek naar secundaire bronnen in België? Bekijk dan ook zeker de Uitlegvideo Archiefonderzoek.
Directe links
Hulp nodig?
Lukt het niet? Vraag dan hulp aan de Yory Stamboom Helpdesk.
Lees ook
Voorouders in België vinden doe je zo
