Voorouders in Nederland vinden doe je zo
Stamboomonderzoek in Nederland is niet direct lastig, maar voor een beginner of Belg kan het toch even wennen zijn. Graag leggen wij je uit hoe je eraan begint. We nemen je mee langs de belangrijkste bronnen, laten je zien waar je digitaal informatie kan vinden en benoemen de meest interessante websites.
Het huidige Koninkrijk der Nederlanden ontstond in 1815, nadat het twee jaar een soeverein vorstendom was na de overwinning op Napoleon. Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen (1795-1806), was het een vazalstaat van Napoleon als Koninkrijk Holland (1806-1810) en was het onderdeel van het Eerste Franse Keizerrijk (1810-1813). Voor die tijd, vanaf 1581, had lange tijd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bestaan.
Archieven
Het belangrijkste archief in Nederland is het Nationaal Archief, waar de archieven van de Nederlandse overheid, haar voorgangers en van de koloniale overheden worden bewaard. Daarnaast kent elke provincie een eigen Regionaal Historisch Centrum, voor het gemak een provinciaal archief te noemen, waar naast de archieven van die provincie, soms ook de archieven van enkele gemeenten binnen die provincie worden bewaard.
Daarnaast kent Nederland een gevarieerd landschap aan lokale en regionale archiefdiensten. Genoeg bronnen dus om je voorouders daar te vinden! Voor kleinere en grotere gebieden worden de archieven beheerd bij onder meer gemeente- stads-, streek- en regionale archieven. Verder zijn er ook andere archieven die geen provinciaal archief zijn, die zich regionaal historisch centrum noemen.
Basisbronnen
In Nederland begint de burgerlijke stand in 1811. Een uitzondering hierop vormen Zeeuws-Vlaanderen en Limburg, toen bij de Eerste Franse Republiek ingelijfd, waar de burgerlijke stand al in 1796 begint. Voor de invoering van de burgerlijke stand bestonden er vanaf ongeveer 1600 al doop-, trouw- en begraafboeken, die tot op de dag vandaag doorlopen. Er worden immers nog steeds dopen, huwelijken en begrafenissen verricht binnen de vele kerken.
Naast de burgerlijke stand en de parochieregisters kent men in Nederland nog de bevolkingsregisters wat een goede start is om je voorouders te vinden. Deze werden in 1849 geïntroduceerd en vanaf dan iedere zoveel jaar bijgehouden. Voor de invoering van de bevolkingsregisters bestonden er al wel zogenaamde volkstellingen, maar deze zijn minder uitvoering dan de bevolkingsregisters en werden niet geüpdatet doorheen de tijd.
Digitalisering en indexering
Het verschilt van archief tot archief hoe ver men is met het digitaliseren en indexen van bronnen. Bovendien kan het zijn dat veel bronnen al gedigitaliseerd zijn, maar nog niet geïndexeerd (op naam doorzoekbaar). Archieven die een hoop bronnen al hebben geïndexeerd, zijn bijvoorbeeld het Stadsarchief Amsterdam en het Brabants Historisch Informatie Centrum.
Bij veruit de meeste archieven kan je in elk geval op de website al op naam zoeken door indexen van de burgerlijke stand, soms ook van de doop-, trouw- en begraafboeken en daarnaast de bevolkingsregisters en volkstellingen. Verder hebben diverse archieven ook reeds andere bronnen geïndexeerd, denk maar aan patiëntenregisters, notariële akten en oude vonnissen.
‘Snor: Hij loopt rond alsof hij zijn familiestamboom op zijn neus balanceert.‘
Verder kan je middels Open Archieven en WieWasWie doorheen de reeds beschikbare indexen van de meeste archieven tegelijk zoeken, handig als je bijvoorbeeld regio- of provincieoverstijgend onderzoek doet. Daarnaast vind je veel bronnen, waaronder de basisbronnen, ook op FamilySearch.
Websites
De belangrijkste websites zijn die van de lokale en regionale archiefinstellingen, die van de Regionale Historische Centra (provinciale archieven) en het Nationaal Archief. Hierop kan je sowieso alle archiefinventarissen en bronnen raadplegen, daarnaast vind je er ook vele indexen. Ben je wat gemakkelijker ingesteld, dan kan je ook gebruikmaken van Open Archieven of WieWasWie.
Verder kan je op Yory en de site van het CBG | Centrum voor familiegeschiedenis een hoop informatie vinden met betrekking tot genealogisch onderzoek in Nederland. Daarnaast bestaan er in Nederland nog een hoop heemkundekringen en historische verenigingen die soms hun collecties digitaal aan het publiek aanbieden. Ook zijn er vele bidprentjesdatabanken.
Directe links
Hulp nodig?
Lukt het niet? Vraag dan hulp aan de Yory Stamboom Helpdesk.
Lees ook
Voorouders in Nederland vinden doe je zo
- Dankzij Jan Kruidhof van het Noord-Hollands Archief[↩]
