Met Delpher zoeken in kranten en tijdschriften

Online database Delpher bevat miljoenen historische kranten, boeken en tijdschriften waar je in kunt zoeken.

Het is een ware goudmijn, en niet alleen voor genealogen, maar voor iedereen die geïnteresseerd zijn in de kranten van vroeger.

Delpher is een onderdeel van de Koninklijke Bibliotheek. Zij hebben als doel om alle Nederlandse publicaties vanaf de 15e eeuw online doorzoekbaar te maken.

Deze immense klus is nog steeds gaande, met inmiddels een resultaat van 60+ miljoen pagina’s. Dus nog lang niet alles staat online, wat nog jaren zal duren.

Het voordeel van Delpher is dat alle teksten tot op ieder woord te doorzoeken zijn.

Wat kun je vinden op Delpher?

Nederlandse kranten van 1618 tot 1995.
Tijdschriften van 1799 tot 2000.
Boeken vanaf de 16e eeuw.
Radiobulletins van 1937-1984.
Externe regionale krantenbanken.
NL Kranten uit Nederlands Indie, Antillen, Suriname en de VS.
Telefoonboeken. ¹
Passagierslijsten van schepen. ²

Tip: Zoek eens naar de krant van je geboortedag

Zoekmethodes

Net zoals Google maakt Delpher gebruik van ‘operatoren’, ofwel zoektechnieken. Als je namelijk op zoekt bent naar je overgrootvader Jacobus Morison, dan zal je ook veel ruis krijgen. Die operatoren zorgen ervoor dat je vooraf al kunt filteren.

De mogelijkheden zijn:

Methode	Zoekopdracht	Uitleg
AND	Jacobus Morison	Zoekt beide woorden op één pagina, geeft veel ruis
OR	belasting OR accijns	Als tenminste één van de woorden moet voorkomen.
NOT	Corona NOT Griep	Uitsluiten van woorden, uitbreiden met filteren NOT.
” “	“Andries Dannenburg”	Resultaten op alleen wat tussen de haakjes staat
*	Nederland*	Resultaten als Nederland, Nederlander, Nederlandse, Nederlandstalig, enz.
?	va?antie	Laat 1 teken open, resultaten als vakantie en vacantie (oude spelling).
PROX	Lippens PROX Morison	Zoeken waar deze woorden dichtbij elkaar staan (max. 10 woorden).

Je kunt de methodes ook combineren in één zoekopdracht, en ( ) toevoegen aan het zoekwoord waar je voorrang aan wilt geven.

Uitgebreid zoeken met filters

Via Uitgebreid zoeken kan je filters toepassen.

Combineren AND, OR, NOT.
Periode tussen 1618 – 1995.
Soort bericht: Advertentie / Artikel / Familiebericht / Illustratie met onderschrift.

Verspreidingsgebied: Landelijk / Regionaal / Lokaal / Nederlandse Antillen / Suriname / Nederlands-Indië / Indonesië / Verenigde Staten (NL talig).
Krantentitel.
Plaats van uitgave (A-Z lijst).

‘Vroeg in mijn leven heb ik opgemerkt dat geen enkele gebeurtenis ooit correct in een krant vermeld wordt.’
– George Orwell

Kranten per jaar in grafiek

Wat ook een fantastisch startpunt is, is het krantenoverzicht per jaar. Als je naast de zoekbalk klikt op Kranten, zie je deze grafiek:

Als je er met je muis overgaat, dan zie je per jaar een pop-up met hoeveel kranten daarvan beschikbaar zijn. Klik op een jaar, en je krijgt een kalender waar je een keuze kunt maken uit een maand en dag.

Als je dus een datum weet van een gebeurtenis, dan kan je op deze manier ook goede resultaten krijgen.

Let op: nog maar 15% van alle kranten zijn pas gedigitaliseerd, dus de komende jaren komt er nog veel meer aan!

Filteren, filteren, filteren

Zodra er resultaten verschijnen, kan je in de linkerkolom nog dieper filteren. Prettig is dat hier direct het aantal resultaten van je zoekopdracht tussen de haakjes is opgeteld.

Bij de ‘periode’ kan je steeds verder filteren tot uiteindelijk een jaar. Filter niet te strak, want dan kan je resultaten missen. Bij te veel filters, kun je boven het scherm een filter kruisje wegklikken.

Geen account, wel opties

Je hoeft voor het zoeken naar b.v. kranten in Delpher geen account te maken. Ondanks dit is het toch mogelijk om opties in te stellen. Zoals voor de weergave van of het onthouden van bekeken resultaten.

Wat ook erg handig is:

Alle zoekresultaten worden als geel gemarkeerd (wat je op de resultatenpagina weer kunt wissen).
Je kunt de krant inzoom, uitzoomen en verschuiven.
Per zoekopdracht kan je naar het ‘vorige’ en ‘volgende‘ resultaat gaan.

Het resultaat favoriet maken, opslaan en uitsnijden

Als je een zoekresultaat in beeld hebt, zie je boven in een rijtje buttons met nog meer mogelijkheden:

favoriet maken.
uitsnede maken (daarna downloaden als TXT, JPG of afdrukken).
opslaan als bestand (de hele pagina) (TXT, JPG, PDF).
delen via Link, Email, Facebook, Twitter, Linkedin.

Verder filteren via de linker kolom

In de linker kolom van je resultatenpagina kun je:

roteren, linksom en rechtsom van de pagina.
zoeken in alleen die krant.
bladeren in alleen die krant.
de details zien, waaronder de permanente URL.

Creatieve zoekonderwerpen

Zoek naast de familieberichten, ook eens naar


faillissementen	geboorten	ondertrouw	huwelijken	overlijden
viering jubilea	het weer	ongelukken	rampen	evenementen
feesten	nieuws NL	wereldnieuws	oproepen	financieel / koersen
aandelen / obligaties	tentoonstellingen	vergaderingen	speurders	puzzels
zeetijdingen	scheepvaart	handel en markt	advertenties	vacatures
aankondigingen	veilingen	cartoons / strips	ingezonden brieven	vragenbus
visserij	kennisgevingen	agenda	theater	te huur / te koop
lessen / clubs	aanbod personeel	openingen	sluitingen	sport (uitslagen)
radio nieuws	bioscopen	politiek	opinie	recepties

Leuke vondsten

Na wat struinen, zie ik dat mijn ouders in 1956 hebben samengewerkt met Willie Alberti en de Mounties. Dat wist ik natuurlijk al, maar het is wel erg leuk om de originele krantenberichten te vinden!