Al vanaf de middeleeuwen zijn documenten van de schepenbank terug te vinden in de archieven. Maar wat hielden ze eigenlijk in, en wie voerde deze taak uit?
Meer dan een rechtbank
De schepenbanken zijn door Karel de Grote rond 800 ingevoerd. In de vroege Middeleeuwen waren schepenen in eerste instantie rechters. De schepenbank kan je dan ook zien als een uitgebreide rechtbank.
Maar gedurende de Middeleeuwen kregen zij in de regio’s van graafschappen (nu gemeentes) steeds meer politieke macht. Hun gebied werd dan ook een ‘scependom’ genoemd.
De voorzitter van de schepenbank was de schout, een soort van huidige politiechef. Een van zijn taken was het opstellen van aanklachten, vestbrieven, en toezicht houden op de uitvoering van straffen.
Taken van de schepenbank
De schepenbank had dus controlerende, juridische, rechtelijke, beherende (grond) en bestuurlijke (gemeentebeleid) taken. Daarbij hadden zij ook een financiële ondersteuning met het innen van belastingen voor de landheer.
‘Een rechter die veroordeelt, is alleen sterk in het vernietigen. Het werk van de echte rechter is; weder op te richten.’
Hun taken lagen breder dan de rechters, wethouders en burgemeesters in onze tijd. Ook hadden zij een vinger in de pap bij het aantreden van onderwijzers en vroed/kraamvrouwen. Ze hadden een griffier en bode (preter of vorster) voor de ondersteunende werkzaamheden. Ook konden zij huwelijken registreren.
Rond 1810, de tijd van Napoleon, werden de schepenbanken vervangen door rechtbanken en gemeentes zoals we die nu kennen.
Kortom…
Omdat de documenten van de schepenbank die je online of in het archief kunt vinden zijn dus oud. Als je moeite hebt om de tekst te ontcijferen, kan je hulp vragen bij het Stamboomforum.
Bronnen
In deze bronnen kan je zoeken naar schepenbank boeken. Deels doorzoekbaar, anders bladerbaar.
Schepenboeken Schepenprotocollen Allerhande Acten Civiele Procesdossiers Civiele vonnissen Confessieboeken Huwelijken Machtigingen Overeenkomsten Schuldbekentenissen Uitkopen
Overige
Schepenbank Limburg Schepenbank Brabant Schepenen Amsterdam
| Gast auteurs gezocht! Verjaardagen onthouden Nijmeegse Vierdaagse | Fout gezien? Meld het! Alles over de WIC Personeel bij de NS |
