Tijdlijn geschiedenis van Nederland tussen 1815 en 1820

Een tijdlijn van de geschiedenis van Nederland tussen 1815 en 1820. Deze serie focust zich met name op het nieuws waar onze voorouders wellicht van hebben opgekeken.

Tussen 1815 en 1820 wordt Nederland een koninkrijk onder Koning Willem I. Na de val van Napoleon bij Waterloo wordt Europa herverdeeld en worden grenzen vastgelegd. Kroonprins Willem II trouwt met Anna Paulowna, waarna al snel de opvolger (Willem III) wordt geboren. Een vulkaanuitbarsting op Soembawa heeft wereldwijd catastrofale gevolgen, waardoor 1816 “het jaar zonder zomer” wordt, wat resulteert in jarenlange misoogsten en hongersnood. De Britten geven Nederlands-Indië “terug” op voorwaarde dat Nederland de slavenhandel beëindigt (echter blijft de slavernij bestaan). In Drenthe worden de veenkolonieen opgericht, komt er een nieuw metriek stelsel, het eerste Nederlands volkslied en de eerste spaarbank. Het eerste model van de fiets wordt uitgevonden, de Gilden worden afgeschaft en de Gereformeerde Kerk wordt de Hervomde Kerk. Opvallend is dat in dit lustrum geen bekende personen overlijden.

Samenleving

Nederland groeit van 2.480.000 naar 2.580.000 inwoners (schatting).

De samenleving in Nederland is sterk hiërarchisch en verdeeld in standen. De elite bestaat uit adel en rijke burgers, terwijl de arbeidersklasse en boeren in armoede leven. De meeste mensen leven op het platteland. Onderwijs en gezondheidszorg zijn er nauwelijks. Hiernaast is er een duidelijke verdeling tussen het protestantse noorden en het katholieke zuiden.

De economie is herstellende van de Napoleontische oorlogen.

Politiek

1815 – Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden wordt uitgeroepen, bestaande uit Nederland, België en Luxemburg. Willem I (Prins van Oranje-Nassau) wordt ingehuldigd als eerste koning. De plechtigheid is verhaast door de onheilsberichten uit Frankrijk over de terugkeer van Napoleon. Willem I heeft alle macht en voert een autoritair bewind. Er is geen kabinet of democratische vorm, de ministers functioneren als vertrouwelingen van de koning. ^{➔Krantenbericht}
Na de val van Napoleon wordt West-Europa herverdeeld. Tijdens het Congres te Wenen wordt het Nederlands grondgebied uitgebreid en de grenzen vastgelegd, het groothertogdom Luxemburg wordt opgericht, en Koning Willem I doet afstand van zijn Nassau-vorstendommen aan Pruisen. Ook andere omringende landen verdelen onderling vorsten- en hertogdommen, en wordt de Duitse Bond opgericht bestaande uit 39 staten (het latere Duitsland). ^{➔Krantenbericht}

1816 – De Britten geven Nederlands-Indië terug aan Nederland. ^{➔Krantenbericht}
Het Nederlands metriek stelsel wordt ingevoerd, een belangrijke stap in de standaardisering van eenheden om de handel te vereenvoudigen. De namen van maten en gewichten als roede, el en schepel blijven gehandhaafd, maar ingepast in het internationale metriek stelsel. Ook wordt het in het muntstelsel ingevoerd; er komt een zilveren gulden die verdeeld is in 100 centen (in plaats van 20 stuivers). Verder worden een gouden tientje, een drieguldenstuk en de koperen cent in omloop gebracht. ^{➔Krantenbericht}

1817 – De eerste wet op octrooien wordt ingevoerd. Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een exclusief recht dat een uitvinder krijgt om zijn technische uitvinding gedurende een bepaalde periode te exploiteren. Dit betekent dat anderen zonder toestemming de uitvinding niet mogen namaken, verkopen of invoeren. ^{➔Krantenbericht}
De eerste Nutsspaarbank, tevens eerste spaarbank van Nederland, wordt opgericht. In een rap tempo openen dorpen en steden hun eerste Nutsspaarbank, wat de financiële stabiliteit van burgers bevordert. ^{➔Krantenbericht}

1818 – Om armoede te bestrijden richt Generaal Johannes v.d. Bosch de Maatschappij van Weldadigheid in Drenthe op, waar al snel de eerste gezinnen en wezen arriveren. Het project wordt gezien als een experiment in sociale hervorming. ^{➔Krantenbericht}
Het systeem van gilden wordt bij Koninklijk Besluit afgeschaft, en wordt er overgestapt op een vrije markteconomie. ^{➔Krantenbericht}
De Geallieerden bereiken een akkoord met Frankrijk over de oorlogsschulden, waarna de buitenlandse troepen Frankrijk verlaten en het land weer onafhankelijk wordt. Enkele maanden later sluit Frankrijk zich aan bij de Grote Alliantie. ^{➔Krantenbericht}
Onder druk van Groot-Brittannië (een voorwaarde voor de teruggave van Nederlands-Indië) beëindigt Nederland de slavenhandel voor alle Nederlandse koloniën. Echter blijft slavernij zelf in deze gebieden nog decennialang bestaan. In Suriname en de Antillen wordt slavernij pas in 1863 afgeschaft, en in Nederlands-Indië blijft slavernij zelfs tot het einde van de 19e eeuw bestaan. ^{➔Krantenbericht}

Koningshuis

Willem I is koning der Nederlanden en is getrouwd met koningin Wilhelmina (van Pruisen), ze hebben 2 zoons en 1 dochter.

1815 – Koning Willem I stelt de Orde van de Nederlandse Leeuw in, een van de eerste en hoogste Nederlandse civiele orden bedoeld voor personen met exceptionele verdiensten voor de samenleving. ^➔Bron

1816 – In Sint-Petersburg trouwt kroonprins Willem van Oranje (later koning Willem II) met grootvorstin Anna Paulowna, de zuster van tsaar Alexander I van Rusland. ^{➔Krantenbericht}

1817 – Geboorte van kroonprins Willem (later koning Willem III), de eerste zoon van Willem II en Anna Paulowna. ^{➔Krantenbericht}

Religie

1816 – Er wordt een nieuwe kerkorde voor de Nederduits Gereformeerde Kerk ingevoerd waardoor het onder invloed komt van de staat, waarbij ook de naam van de kerk wordt veranderd in Nederlandse Hervormde Kerk. Dit is een belangrijke stap in de reorganisatie van de protestantse kerk, met als doel meer eenheid en controle. ^{➔Krantenbericht}

Ontwikkelingen

1817 – In Duitsland wordt de draisine uitgevonden, de eerste houten loopfiets met een stuurmechanisme. Deze uitvinding geldt als het begin van de ontwikkeling van de fiets. Een jaar later wordt het in Parijs als bestuurbare fiets tentoongesteld. ^➔Bron
De Universiteit Gent wordt geopend, en wordt belangrijk voor het hoger onderwijs in de zuidelijke Nederlanden. ^{➔Krantenbericht}

1819 – Het eerste stoomschip de SS Savannah steekt vanuit de VS de Atlantische Oceaan over naar Europa. Wegens de beperkte brandstofcapaciteit worden tijdens de reis voornamelijk de zeilen gebruikt, maar desondanks is het een mijlpaal. ^{➔Krantenbericht}

Rampen

1815 – De uitbarsting van de Tambora-vulkaan in Indonesië veroorzaakt wereldwijd klimaatveranderingen. Dit leidt in 1816 tot het “jaar zonder zomer”, waarbij in Nederland sneeuw valt in de zomer. Hierdoor ontstaan er misoogsten en hongersnood wat enkele jaren aanhoudt; in 1817 breekt in Europa een hongeroproer uit, in Rotterdam worden op grote schaal winkels geplunderd. ^{➔Krantenbericht}

Opvallend nieuws

1817 – In Brussel wordt Manneke Pis gestolen, maar wordt weer teruggevonden. De dader had het beeld in stukken gehakt om te verkopen als schroot. De straf die hij kreeg was niet mals: een uur aan de schandpaal, brandmerking met de letters TP en levenslange dwangarbeid, wat later werd omgezet naar 20 jaar. De brokstukken werden weer aan elkaar gesmeed, waarvan de sokkel getuigt: 1620 – REST 1817. ^{➔Krantenbericht}
Het schip De Mermaid, met aan boord de ontdekkingsreizigers John Septimus Roe en Allan Cunningham, verlaat de haven van Sydney om de westkust van Australië in kaart te brengen. ^➔Bron
Amerika, wat altijd als De Nieuwe Wereld werd beschouwd, wordt van zijn troon gestoten door het nog grotendeels onbewoond Australien. ^{➔Krantenbericht}

1819 – Sophie Blanchard geeft als eerste vrouwelijke ballonvaarder een demonstratie in Parijs. Maar omdat ze vanuit haar ballon vuurwerk afsteekt, ontstaat er een fatale brand waardoor ze neerstort en tragisch om het leven komt. ^{➔Krantenbericht}

Boeken, kunst, muziek

1817 – Hendrik Tollens schrijft het lied Wien Neêrlands bloed, dat het Nederlandse volkslied wordt, maar niet iedereen ontvangt dit goed. Echter wordt het pas in 1932 vervangen door het Wilhelmus wat uit de 16e eeuw dateert, en is daarmee één van de oudste volksliederen ter wereld. ^{➔Krantenbericht}

1818 – De tekst van Stille Nacht, geschreven door de Oostenrijkse priester Joseph Mohr in 1816, wordt door de organist Franz Gruber op melodie gezet. ^➔Bron

1819 – Walter Scott publiceert zijn historische roman Ivanhoe. ^{➔Krantenbericht}

Buitenland

1815 – Na 3 jaar wordt de “Oorlog van 1812” tussen het Engeland en de VS beëindigd, en worden de meren tussen Canada en de VS verdeeld. Door deze oorlog ontwikkelde de Canadezen een enorm wantrouwen tegenover de Amerikanen, wat nog steeds zo is. ^{➔Krantenbericht}
Napoleon ontsnapt van zijn ballingschap (1814) op het eiland Elba. Hij keert terug naar Frankrijk, verzamelt een leger en herovert de macht. ^{➔Krantenbericht}
Slag bij Waterloo: Napoleon wordt definitief verslagen door een coalitie van Europese legers, waaronder Nederlandse troepen onder leiding van de Prins van Oranje (de latere Willem II), die bij de slag gewond raakt. Napoleon wordt (opnieuw) verbannen naar het afgelegen eiland St. Helena en de Franse monarchie wordt hersteld. ^{➔Krantenbericht}

1816 – Op Barbados begint de zwaarste en langdurigste slavenopstand die het eiland gekend heeft, onder aanvoering van Bussa. Bussa leidt zo’n 400 vrijheidsstrijders tegen de blanke troepen, maar wordt gedood in de strijd. ^{➔Krantenbericht}
In Egypte wordt het kolossale beeld van Ramses II (“Memnon”) verscheept om het naar het museum in Londen te brengen, waar het in 1818 aankomt. Europese landen willen belangrijke artefacten uit Egypte naar hun musea halen om hun kennis en prestige te vergroten. Het beeld van Ramses II wordt gezien als een van de meest indrukwekkende en waardevolle stukken uit de Egyptische oudheid. ^{➔Krantenbericht}

1817 – Op het eiland Saparua (Molukken) breekt een heftige (maar tijdelijke) opstand uit tegen het Nederlandse gezag. Op Ambon wordt de opstandelingenleider Pattimura door de Nederlanders gevangengenomen. ^{➔Krantenbericht}
James Monroe wordt de 5e president van de VS. ^{➔Krantenbericht}
In Egypte ontdekt Giovanni Battista Belzoni de graven van de farao Seti I en grafkamer in de Piramide van Chephren. ^{➔Krantenbericht}

1818 – Er wordt een inventarisatie gemaakt van de (vooral overzeese) bezittingen van Groot-Britannië, wat uitkomt op totaal 70 miljoen ‘onderdanen’. ^{➔Krantenbericht}

1819 – Florida en Alabama treden toe als staat in de VS. ^{➔Krantenbericht} ^➔Bron
Onder leiding van Simon Bolivar wordt Groot-Colombia (destijds Colombia, Venezuela, Ecuador en Panama) onafhankelijk, waarbij Bolivar president wordt. ^{➔Krantenbericht 1} ^{➔Krantenbericht 2}
Peterloo bloedbad: In Manchester (VK) komen tienduizenden mensen samen om democratische hervormingen te eisen, zoals kiesrecht en een jaarlijks parlement. Maar het leger grijpt hard in, wat leidt tot 15 doden en honderden gewonden. ^{➔Krantenbericht}
Uit angst voor een revolutie en daardoor machtsverlies, schrappen alle leden van de Duitse Bond de liberale idealen, en worden vrijheidsrechten afgeschaft. De onderdrukking werkte uiteindelijk averechts; de roep van het volk voor hervormingen werd alleen maar sterker. ^➔Bron

Tijdlijn van mijn voorouders

nog niet bekend.

8 jan 1818 – Mijn oudouders Jacobus Franciscus Lippens (26) en Barbara Theresia Claeys (31) trouwen in Breskens, ZL (vaderskant).
25 apr 1818 – Mijn betovergrootmoeder Cornelia te Winkel wordt geboren in de Laurierstraat 114 in Amsterdam (vaderskant).

19 aug 1816 – Mijn oudbetovergrootmoeder Geertruij Somberg (70) overlijdt in Leerdam, UT (moederskant).
5 nov 1817 – Mijn oudgrootvader Arij van Baak (49) overlijdt in Wiesel, Apeldoorn (GE, vaderskant).
30 nov 1818 – Mijn oudovergrootvader Petrus van Nevele (89) overlijdt in Waarschoot, BE (vaderskant).
2 sep 1819 – Mijn oudvader Eltje Hinderks Tammes (48) overlijdt in Bellingwolde, GR (vaderskant).