Wat is de herkomst van de naam Lippens?

De herkomst van de naam Lippens is België. Maar hoe is deze eigenlijk ontstaan?

De achternaam Lippens is een patroniem soort. Dit betekent dat de achternaam is afgeleid van een voornaam.

Veel achternamen zijn gebaseerd op voornamen die eindigen met een S (verkort van zoon, son, heet genitief).

Denk aan Hendriks, Peters of Willems.

Waarbij Jan Hendriks de zoon is van Hendrik. Kees Peters de zoon van Peter, en Piet Willems de zoon van Willem.

Meerdere vormen van patroniem

Er zijn ook patroniemen die gebaseerd zijn op beroep of locatie. Zo heb je Albert Smits, Albert de zoon van de smid (Smitszoon).

Of Anja Bongers, het kind van de familie bij de boomgaard.

‘Wat zegt een naam? Dat wat wij een roos noemen, zou met elke andere naam even heerlijk ruiken.’
– William Shakespeare, Engels toneelschrijver en dichter 1564-1616

Meerdere namen met een -s

Gebaseerd op namen
Hermans, Jacobs, Pieters/Peters, Lammers, Gerrits, Wouters, Wessels, Hendriks, Arts, Roelofs, Stevens, Geurts. Voor de herkomst van de naam Lippens is dat Phillipus.
Gebaseerd op beroepen
Schippers, Smits, Schoenmakers, Dekkers, Snijders, Koopmans, Timmers, C/Kuijpers, Vissers, Raaijmakers, Brouwers.
Gebaseerd op locaties (toponiemen)
Kooijmans, Akkermans, Meulendijks, Winkels, Hagenaars, Sprangers, Camps, Booms.
Overige namen
Hoefnagels, Winters, Konings, Vogels, Vrolijks, Ooms, Somers.

Tip: Facebook Live: vastlopen in je stamboom

Lippens, Een vleivorm van Phillippus

Terug naar de naam Lippens. Deze komt waarschijnlijk van de voornaam Lippen of Philips, wat een vleivorm is van Philippus¹. De kinderen van Lippen heetten dus Lippens.

De voornaam Lippen of Philips was erg populair in Vlaanderen. Hierdoor konden er tientallen onafhankelijke takken Lippens ontstaan. Dus niet alle Lippens-en hoeven familie van elkaar te zijn.

Bovendien waren er destijds in Vlaanderen ook enkele belangrijke vorsten. Zoals Philips de Stoute (14e eeuw), Philips de Goede (15e eeuw) en Philips van de Elzas (12e eeuw).

Daarbij waren er enkele Griekse beroemdheden als Phillippos (II Macedonië), wat de naam een exotisch tintje gaf.

Net zoals nu dat er kinderen worden vernoemd naar beroemdheden, noemde men toen hun kinderen naar Graven en helden.

Allemaal op één domein

Maar bovenstaande uitleg hoeft niet voor iedere Lippens te gelden. Namelijk een andere oorsprong kan zijn dat familiehoofden op één van de domeinen van de graaf Keure van Sleidinge woonden².

Deze mannen werden aangeduid als ‘de mannen van (graaf) Lippen’, wat al snel Lippens werd.

Tip: Infographic maken van je stamboom

Lippens, een adellijk geslacht

De achternaam Lippens komt in België in ieder geval al voor sinds de 14e eeuw. Er is ook een adellijke familie (geslacht) Lippens. Deze zaten iets noordelijker dan de regio Sleidinge.

Ik heb nog geen connectie gevonden met mijn stamboom, misschien dat deze er wel is.

Alhoewel ik in mijn stamboom geen variaties ben tegengekomen, zijn ze er wel. Zoals Luppe(n)s, Luppus, Lyppens (juweliers), Lijppens, Lippin. Ly/ijppens zal veroorzaakt zijn door schrijffouten.

De oudste vermelding van Lippens

In het Rijksarchief van België vind ik de oudste vermelding van ene Gielijs Lippens op een ‘ledenlijst’ in Brussel, van 2 augustus 1357:

Inhoudsomschrijving: Ledenregister van de Sint-Jacobsbroederschap van Overmolen
Omschrijving: Beschrijving en bespreking van het manuscript in Claire Dickstein-Bernard, Le livre de la confrérie de Saint-Jacques d’Overmolen à Bruxelles (1357-1419), Archives de la Ville de Bruxelles, 2005, pp. XII-XVI.

Persoon vermeld: Gielijs Lippens
Functie: Opgenomen in de ledenlijst van de Sint-Jacobsbroederschap in de periode 1357-1393
Literatuurreferentie: Claire Dickstein-Bernard, Le livre de la confrérie de Saint-Jacques d’Overmolen à Bruxelles (1357-1419), Bruxelles, Archives de la Ville de Bruxelles, 2005, p. 17.

Of deze persoon verwant is aan mij, weet ik niet. De naam Gielijs komt in ieder geval niet voor in de gegevens die ik tot heden heb.

Tip: Corona en Spaanse Griep

Jan Lippens als tapijtwever

Interessanter vind ik deze vondst van een vermelding uit 1417 van Jan Lippens als ‘tapijtwever’, in een ‘Ambachtsregister’ in Brussel. Dit omdat de naam veel voorkomt in mijn generaties, ook gewoon als ‘Jan’.

Inhoudsomschrijving: Register van het groot ambacht van de wevers
Opmerkingen: Achteraan in de titel wordt verwezen naar een ouder ambachtsregister (‘dboec van den tide ende jaeren voirleden‘), dat zich in de ambachtsbus bevond.
Uitgave: Joseph Cuvelier, De tapijtwevers van Brussel in de XVe eeuw, in: Verslagen en Mededelingen der Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde, 1912.

Persoon vermeld: Jan Lippens
Beroep: tapijtwever, knaap, tapijtambacht, groot ambacht van de wolwevers
Opmerkingen: In 1445 lid geworden van het tapijtambacht binnen het groot ambacht
Literatuurreferentie: Joseph Cuvelier, De tapijtwevers van Brussel in de XVe eeuw, Verslagen en Mededelingen der Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal en Letterkunde, 1912, p. 398

Al snel na 1417 verschijnen er meer vermeldingen van personen met de naam Lippens.

Tip: Herkomst van de naam van Eunen

Kaart waar de naam Lippens voorkomt

Onderstaande kaart toont de aantallen van de naam Lippens, verzameld uit de stamboomgegevens van GeneaNet.

Het is duidelijk te zien dat de kern in noord-west België zit. Met Zeeland als springplank richting Nederland.

Leuk weetje: in 1994 is er een planetoïde ontdekt die de naam 9640 Lippens kreeg.

naam lippens kaart belgie — Bron: Geneanet