Tijdlijn geschiedenis van Nederland tussen 1930 en 1935

Een tijdlijn van de geschiedenis van Nederland tussen 1930 en 1935. Deze serie focust zich met name op het nieuws waar onze voorouders wellicht van hebben opgekeken.

Tussen 1930 en 1935 heeft Nederland (en Europa) te maken met een wereldwijde economische crisis: de Grote Depressie. De werkloosheid stijgt naar 20%, en uit onvrede over de strenge bezuinigingen ontstaan er rellen en muiterijen, die door de regering met geweld worden neergeslagen. Om de werkloosheid te beteugelen komen er werkverschaffingsprojecten, zoals het Amsterdamse Bos, echter zonder loon, maar wel met behoud van ‘steun’. Koningin-moeder Emma overlijdt, en even later ook prins Hendrik, waardoor koningin Wilhelmina in 3 maanden zowel haar moeder als haar echtgenoot verliest. Bioscopen trekken veel bezoekers, en de radio en grammofoonplaten in de huiskamers brengen de nodige ontspanning. Er wordt een nieuwe spelling ingevoerd, de eerste Bijenkorf wordt geopend, de eerste openbare telefooncel wordt geplaatst, Amsterdam krijgt een wolkenkrabber en luxe woningen voor arbeiders, de Berlagebrug en de Magere Brug worden geopend, en Sinterklaas verschijnt daar voor het eerst met zijn Zwarte Pieten. De eerste geluidsfilm gaat in première, de Afsluitdijk wordt geopend, de Wieringermeer wordt drooggelegd en het Wilhelmus wordt officieel het volkslied. Edison, P.J. Troelstra, Anton Dreesmann, Theo Heemskerk en koning Albert I overlijden, het zoontje van Charles Lindbergh wordt gekidnapt en vermoord en Bonnie en Clyde worden doodgeschoten. In Duitsland komt Hitler aan de macht, gesterkt door Mussolini in Italië. Wereldwijd vallen regeringen om en grijpen dictators de macht, waardoor veel Joden vluchten. De KLM landt voor het eerst op Curaçao, maar de Uiver (KLM) verongelukt onderweg naar Nederlands-Indië. In de Sovjet-Unie vallen miljoenen doden door de ‘Grote Zuiveringen’, de planeet Pluto wordt ontdekt, Al Capone wordt gearresteerd, Gandhi wordt vrijgelaten en Nederland treedt toe tot de Midden-Europese tijd (GMT+1).

Samenleving

• De bevolking groeit van 4.871.000 naar 4.976.000 inwoners (schatting).
• De samenleving is sterk verzuild: katholieken, protestanten, socialisten en liberalen leven grotendeels langs elkaar heen, met eigen scholen, kranten en verenigingen. Er zijn zorgen over de internationale opkomst van het extreme racisme en fascisme van Hitler en Mussolini. Veel Joden – waaronder beroemde mensen als Albert Einstein, Marlene Dietrich en Billy Wilder (filmregisseur) – vluchten naar omringende landen en later naar de VS, nadat de grenzen in Europa gesloten worden.

Politiek

• Het Kabinet-Ruijs de Beerenbrouck III (1929-1933) is aan de macht, die te maken krijgt met het begin van de Grote Depressie. Na de verkiezingen komt het (crisis)Kabinet-Colijn II (1933-1935) die snoeiharde bezuinigingen doorvoert. Uiteindelijk valt het kabinet in 1935.
• Het kabinet verlaagt de uitkeringen van de armen met 27% (van 11 naar 9 gulden per maand). Het volk pikt dit niet en komt in opstand, vooral in de Amsterdamse Jordaan, wat zich uit in rellen met 6 doden en tientallen gewonden (de Jordaanoproer). ^{➔Krantenbericht}
• De regering doet weinig tegen de crisis, bedrijven gaan massaal failliet en de export daalt drastisch, waardoor het herstel uitblijft. In de landbouw is er sprake van overproductie en lage prijzen, wat leidt tot armoede onder boeren.
• Door de crisis stijgt de werkeloosheid naar recordhoogte: 1 op de 5 mannen heeft geen werk. Om zware armoede te voorkomen, krijgen de armen gratis kleding en “steun”, maar hiervoor moeten de mannen wel meewerken aan de werkverschaffingsprojecten.
• Enkele gemeenten starten werkverschaffingsprojecten om werklozen aan het werk te houden, zoals de aanleg van het Amsterdamse Bos en het Zuiderpark in Den Haag. Ook zijn er enkele infrastructuurprojecten zoals de autoweg Voorburg-Zoetermeer, de Rijksweg in het Gooi ^{➔Krantenbericht} en is de Afsluitdijk in aanbouw. Wrang genoeg biedt Duitsland – die zich als dictatuur ontwikkelt en zich voorbereidt op oorlog – aan om ca. 30.000 Nederlanders werk te verschaffen in de aanleg van autowegen.

• 1930 – In diverse landen protesteren mensen tegen de werkloosheid en honger, wat vaak uitmondt in gevechten met de politie. Zorgelijk is dat in veel landen, zowel in Europa als wereldwijd, dictaturen oprukken waarbij burgerrechten en parlementen buiten werking worden gesteld.
• De overheid kondigt het zendtijdbesluit af. Hiermee wordt de zendtijd op de publieke radio verdeeld tussen de omroepen, om zo alle religieuze en maatschappelijke stromingen een eerlijke kans te geven. Dit wordt later als het hoogtepunt van de verzuiling gezien.

• 1931 – De radiobelasting wordt ingevoerd, maar er is (nog) controle op hoeveel radio’s een huishouden heeft. ^{➔Krantenbericht}

• 1932 – Na een staking van 5 maanden gaan de Twentse textielarbeiders weer aan het werk, en moeten de opgelegde loonsverlagingen noodgedwongen slikken.

• 1933 – Muiterij op De Zeven Provinciën: Bij Sumatra breekt muiterij uit op het schip De Zeven Provincien omdat het marinepersoneel woedend is over een nieuwe salariskorting. Na een week grijpt de marineleiding in: er wordt een bom op het schip gegooid wat tientallen doden en gewonden als gevolg heeft. In Nederland zijn de reacties fel over het harde optreden. Echter vindt de (wrede) premier Hendrik Colijn dat muiterij streng onderdrukt moet worden. De gebeurtenis zorgt voor veel debat en blijft lang een gevoelig onderwerp.
• Dankzij een wetswijzing wordt er strenger opgetreden tegen opruiing en wordt het beledigen van bevolkingsgroepen (zoals Joden of katholieken) strafbaar gesteld.

• 1934 – In het onderwijs wordt een nieuwe spelling (Marchant) ingevoerd om de taal te vereenvoudigen en meer fonetisch te maken: De e wordt niet verdubbeld aan het einde van een lettergreep, behalve aan het einde van een woord; de o wordt niet verdubbeld aan het einde van een lettergreep, behalve voor ch; de sch wordt een s waar de ch niet wordt uitgesproken, behalve in de uitgang -isch; de naamvalsuitgang -n vervalt, behalve bij namen en in geijkte uitdrukkingen.

Koningshuis

• Koningin Wilhelmina regeert en is getrouwd met prins Hendrik, ze hebben een dochter, Juliana (21-26 jaar) die studeert aan de Universiteit van Leiden. Wilhelmina is populair, maar treedt weinig op de voorgrond in het politieke debat rond de crisis.

• 1934 – (20 maart) Koningin-moeder Emma (75) overlijdt aan een longontsteking. Ze staat bekend als een geliefde en plichtsgetrouwe vorstin, die na het overlijden van haar man koning Willem III als regentes optrad voor haar minderjarige dochter Wilhelmina. Emma wordt bijgezet in de Koninklijke Grafkelder in Delft. ^{➔Krantenbericht 1 ➔Krantenbericht 2}
• (3 juli) Prins Hendrik (58), echtgenoot van koningin Wilhelmina, overlijdt aan een hartaanval. Wilhelmina verliest hiermee binnen 3 maanden haar moeder en echtgenoot. ^{➔Krantenbericht}

Religie

• 1933 – Paus Pius XI verklaart Bernadette Soubirous heilig. Ze is een eenvoudig meisje uit Lourdes dat in 1858 op 14-jarige leeftijd 18 keer Maria ziet verschijnen bij de grot van Massabielle. Hierbij ontvangt ze berichten en ontdekt zij een bron waarvan het water geneeskrachtig blijkt te zijn. Ondanks haar zwakke gezondheid en het ongeloof van velen, blijft Bernadette tot haar dood standvastig, nederig en bescheiden. Na haar overlijden wordt haar lichaam ongeschonden teruggevonden.
• Paus Pius XI keurt de antisemitische maatregelen in Duitsland af. maar ondertussen verklaren Duitse aartsbisschoppen geen bezwaar te hebben tegen het tonen van nationaalsocialistische symbolen (zoals de hakenkruisvlag) in de kerken. Tegelijk protesteren 2000 Duitse predikanten (van wie 20 tekenend) tegen de nationaalsocialistische gelijkschakeling van de kerk voor splitsing in Arische en niet-Arische kerken, het onderdrukken van tegengeluiden en het verplicht trouwzweren aan Hitler, wat een grote kerkcrisis veroorzaakt.

Ontwikkelingen

• 1930 – De Amerikaanse autobouwer Henry Ford is in Nederland, en legt in Rotterdam de eerste steen voor een Nederlandse Fordfabriek.
• De astronoom Clyde Tombaugh ontdekt Pluto, wat wordt benoemd tot de 9e planeet van het zonnestelsel.
• De radio en grammofoonplaten brengen steeds meer muziek in de huiskamers. Ook werden hoorspelen populair, variërend van spannende detectives tot literaire bewerkingen en komedies.

• 1931 – In de Nederlandse bioscopen wordt voor het eerst het filmjournaal met geluid gebracht. De bioscopen zijn betaalbaar voor de arbeiders, en een goede vlucht uit de dagelijkse ellende.
• De eerste televisie-uitzending van Nederland wordt gerealiseerd door de VARA. ^{➔Krantenbericht}
• In Amsterdam wordt de eerste openbare telefooncel geplaatst. Vanaf de jaren 1930 en vooral na de Tweede Wereldoorlog worden telefooncellen steeds gebruikelijker in het straatbeeld.
• De eerste Nederlandse luchtpostdienst tussen Amsterdam en Batavia (het huidige Jakarta) wordt geopend.
• De Zwitsers Auguste Piccard en Paul Kipfer stijgen in een ballon op tot een recordhoogte van 15.781 meter, en zijn daarmee de eerste mensen in de stratosfeer.
• In de VS maakt het grootste luchtschip ter wereld, de ZRS-4 USS Akron, zijn eerste vlucht. Het kan 5 vliegtuigen in een ingebouwde hangar vervoeren.

• 1932 – In Amsterdam wordt in de Rivierenbuurt het 12-verdiepingenhuis (de Wolkenkrabber), het hoogste gebouw (40 meter) in Nederland geopend.
• In Amsterdam wordt de Berlagebrug, onder belangstelling van duizenden Amsterdammers, feestelijk geopend. De brug is op dat moment de grootste van Amsterdam. ^{➔Krantenbericht}
• De Afsluitdijk wordt geopend en is de afsluiting van de Zuiderzee voltooid. Het afgesloten deel wordt omgedoopt tot het IJsselmeer en ten noorden daarvan wordt de Waddenzee. Er is ook veel protest van de vissers omdat voor hun een bron van inkomsten verdwijnt. ^{➔Krantenbericht}
• Amelia Earhart wordt de eerste vrouw die solo over de Atlantische Oceaan vliegt, met haar kleine Lockheed Vega. Het is een gevaarlijke reis waarbij ze bijna crasht, maar ze landt uiteindelijk veilig op een schapenweide in Ierland.

• 1934 – Het Julianakanaal wordt in gebruik genomen, en de haven in Harderwijk wordt geopend.
• In Amsterdam wordt de Magere Brug over de Amstel geopend.
• In Amsterdam wordt in de Kalverstraat (bij het Muntplein) het eerste filiaal van Vroom & Dreesmann geopend. ^{➔Krantenbericht}
• Op Curaçao landt de Fokker F.XVIII Snip na de eerste Nederlandse trans-Atlantische vlucht, waarmee de KLM haar West-Indisch Bedrijf in gebruik neemt.

Rampen

• 1930 – In de zoutmijn van Volkenroda (DE) ontstaat een explosie en brand waarbij 7 mijnwerkers omkomen en er tientallen gewonden zijn.
• Het Engelse luchtschip HMA R101 verongelukt op zijn eerste passagiersvlucht boven Frankrijk, waarbij de meeste inzittenden om het leven komen. De Britten stoppen direct de luchtschipvaart met passagiers.
• Op Java barst de Merapi vulkaan uit, waarbij diverse dorpen worden verwoest; er vallen 1.300 doden.

• 1931 – In China treedt de Gele Rivier voor zeker 5 maanden buiten haar oevers wat miljoenen slachtoffers eist.

• 1932 – In de haven van Amsterdam breekt brand uit op het passagiersschip P.C. Hooft. Het wordt al brandend naar open zee gesleept waar het geheel uitbrandt.

• 1933 – In Berlijn breekt brand uit in het Rijksdaggebouw. De Nederlandse communist Marinus v.d. Lubbe wordt gearresteerd en een jaar later geexecuteerd (onthoofd met de guillotine). De nazi’s gebruiken de brand om politieke tegenstanders hard aan te pakken en burgerrechten in te perken. Hierdoor krijgt Hitler meer macht en verandert het politieke klimaat in Duitsland drastisch naar een Nazi-dictatuur.
• Tijdens de Grand Prix van Monza verongelukken 3 coureurs (Giuseppe Campari, Baconin Borzacchini en Stanislas Czaykowski).

• 1934 – In de Syrische woestijn verongelukt de Nederlandse Uiver die onderweg was naar Nederlands-Indië, waarbij alle inzittenden omkomen.
• In Noord-Wales ontstaat brand in een mijn nabij Wrexham waarbij 260 mijnwerkers omkomen. Het is de ernstigste Britse mijnramp sinds 1913.

Bijzondere gebeurtenissen

• 1930 – De laatste paardentram van Nederland tussen Makkum en Harkezijl, wordt vervangen door een busdienst.
• In Utrecht studeert mevrouw Voet af, zij is de eerste vrouwelijke dierenarts van Nederland. ^{➔Krantenbericht}
• In Amsterdam-West bouwen de architecten van de Amsterdamse School duizenden huizen voor de arbeiders. Het zijn moderne, ruime en schone woningen met als doel ziektes, dronkenschap en armoede te bestrijden. De bewoners betalen een zeer lage huur om ze te helpen een nieuw bestaan op te bouwen. Opvallend is dat de ramen in de kamers hoog worden geplaatst, om te voorkomen dat men uit het raam gaat hangen voor de sociale praatjes.
• Het plakband wordt uitgevonden door Richard Drew van het bedrijf 3M (VS). Het Scotch Tape wordt oorspronkelijk ontworpen om de randen van voedselverpakkingen af te sluiten.
• De Wieringermeer is volledig drooggelegd. In 1934 wordt er een kamp voor Joodse vluchtelingen ingericht.
• Op de openingsdag van de Bijenkorf in Rotterdam komen 70.000 mensen af. ^{➔Krantenbericht}
• De BBC-radio doet op 18 april een opmerkelijke mededeling; om half zeven ‘s avonds verklaart de nieuwslezer: “There is no news for the day”, waarna pianomuziek volgt. De BBC heeft een strikt nieuwswaardigheidsbeleid, en heeft op die dag geen enkel nieuws ontvangen wat zij als belangrijk genoeg beschouwt om uit te zenden.
• De Sovjet-Unie voert een eigen revolutionaire kalender in, waardoor in 1930 en 1931 februari 30 dagen had. In 1940 wordt deze kalender weer afgeschaft.
• In New York wordt het hoogste gebouw ter wereld geopend, de wolkenkrabber Chrysler op 40 Wall Street. Echter wordt dit record alweer snel gebroken, want in 1931 is het nabij gelegen Empire State Building gereed (62 meter hoger) met aan de top een aanlegsteiger voor zeppelins.

• 1931 – Circa 30 taalpuristen richten het Genootschap Onze Taal op, met als doel het aantal Duitse leenwoorden en germanismen in de Nederlandse taal terug te dringen.

• 1932 – Het Wilhelmus wordt officieel het Nederlandse volkslied, ter vervanging van Wien Neêrlands bloed.
• In Polen wordt de Duitse Enigma-codeermachine gekraakt. Hierdoor kunnen de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog geheime Duitse berichten lezen en krijgen ze toegang tot cruciale militaire informatie. Dit helpt hen om bijvoorbeeld U-boten te ontwijken en grote operaties als D-Day succesvol voor te bereiden. Het kraken van Enigma verkort de oorlog en redt mogelijk miljoenen levens.
• Het zoontje (1,5) van Charles Lindbergh wordt gekidnapt en 10 weken later dood teruggevonden.

• 1933 – Het Amstel Hotel in Amsterdam heeft een nieuwe attractie: met Venetiaanse gondels over de Amstel. ^{➔Krantenbericht}
• Bij Loch Ness, een meer in Schotland, ziet een echtpaar een monster dat bij hun toenadering weer snel in het water verdwijnt.
• In de VS wordt de stad St. Louis (Missouri) getroffen door een mysterieuze epidemie van de slaapziekte, veroorzaakt door een virus wat wordt verspreid door muggen. Er zijn honderden zieke mensen en tientallen doden.
• Voor het eerst arriveert Sinterklaas in Amsterdam. De acteur Eduard Verkade rijdt op een schimmel door de stad, vergezeld door 6 Surinaamse zeelui die als Zwarte Piet fungeren.
• Nederland treedt toe tot de Middeleuropese Tijd. De klok zal volgend jaar 40 minuten vooruit worden gezet. De zomertijd wordt afgeschaft.

• 1934 – Op Batavia wordt het geraamte van Jan Pieterszoon Coen gevonden (1587-1629). ^{➔Krantenbericht}

Medische mijlpalen

• 1930 – In Rotterdam in het diaconessenhuis wordt de eerste bloedtransfusie van Nederland uitgevoerd.

• 1931 – De Russische geleerde Pavlov ontdekt de Pavlov-reactie bij honden. ^{➔Krantenbericht}

• 1933 – In de VS slagen de artsen Graham en Singer erin bij een patiënt met longkanker de gehele linkerlong weg te nemen zonder dat de patiënt aan de operatie of de complicaties daarvan overlijdt.
• Er wordt een geneesmiddel ontdekt tegen malaria.
• De Nobelprijs voor de Geneeskunde wordt toegekend aan de Amerikaanse geneticus Thomas Hunt Morgan voor zijn onderzoek naar aard en functie van de chromosomen.

Boeken, muziek, films, kunst

• De glamour van Hollywood bereikt de Nederlandse bioscopen. Bekende sterren zijn Greta Garbo (met haar mysterieuze uitstraling), Marlene Dietrich (met haar mannelijke look en rokerige stem), Clark Gable (met zijn charmes), Shirley Temple (het jonge kindsterretje met haar krullen), Fred Astaire en Ginger Rogers (het dansduo), Mae West (met haar brutale humor).

• 1930 – De anti-oorlogsfilm All Quiet on the Western Front veroorzaakt in Duitsland veel opschudding omdat sommigen vinden dat de eer van de Duitse soldaten wordt aangetast. Vooral uit extreem-nationalistische en antisemitische kringen komen er gewelddadige protesten, mede doordat de regisseur en producent Joods zijn. Na de machtsovername door de nazi’s in 1933 verbieden zij zowel het boek als de film, maar veel Duitsers proberen de film alsnog te zien door naar bioscopen net over de grens in Nederland te gaan.
• In Hollywood komt de eerste Betty Boop-film Dizzy Dishes uit.
• Walt Disney brengt zijn eerste Mickey Mouse strip uit. In 1933 publiceert hij het personage Goofy, en in 1934 toont hij het personage Donald Duck in het animatiefilmpje “The Wise Little Hen“.
• Het nummer On the Sunny Side of the Street uit de musical Lew Lesley’s International Revue, gaat snel een eigen leven leiden en groeit uit tot een standaard wat door vele beroemde zangers wordt gecoverd.

• 1932 – De Amerikaanse schrijfster Laura Ingalls publiceert haar eerste boek Little house in the big woods. Het werd het eerste deel in een serie van 8 boeken over haar eigen kindertijd. Later werd haar werk verfilmd in de TV-serie Het kleine huis op de prairie.

• 1933 – De Amerikaanse jazz-zangeres Ethel Waters heeft met het orkest van Duke Ellington een top-hit met het nummer Stormy Weather. Het lied wordt daarna door vele beroemde zangers als Judy Garland, Frank Sinatra en Ella Fitzgerald gecoverd.

• 1934 – Fien de la Mar wordt beroemd als theater- en filmactrice, zangeres en cabaretière. Ze staat bekend om haar expressieve spel en haar gevoel voor humor en drama. Ze speelde in de films De Jantjes en Bleeke Bet, en wordt één van de grootste Nederlandse artiesten van haar tijd.
• In Den Haag gaat de eerste Nederlandse geluidsfilm in première; een speelfilm over het leven van Willem van Oranje ter gelegenheid van zijn 400e geboortedag.
• Het eerste nummer van het damestijdschrift Libelle verschijnt.
• Anton de Kom, de Surinaamse antikoloniale en nationalistisch schrijver, publiceert zijn boek Wij slaven van Suriname. Pas in 1971 verschijnt de ongecensureerde uitgave.

Buitenland

• 1930 – In de Maasvallei bij Luik (BE) ontstaat er een smogramp door dichte mist, temperatuursinversie en luchtvervuiling van de plaatselijke industrie. Giftige gassen zoals zwaveloxiden blijven hangen in de vallei en veroorzaken ademhalingsproblemen bij duizenden mensen. Uiteindelijk zijn er 60 doden en duizenden slachtoffers.
• Mahatma Gandhi en 78 aanhangers beginnen met hun voetreis van Sabarmati Ashram naar Dandi (de zoutmars) waarvoor ze 390 km afleggen in 24 dagen. Ze protesteren tegen het Britse monopolie op de zouthandel en impliciet tegen het koloniaal bewind. Gandhi breekt de Britse wet, door in een gebaar van burgerlijke ongehoorzaamheid naar de zee te lopen en zout te maken. In 1933 komt Gandhi vrij, maar wordt vrijwel direct weer gearresteerd omdat hij niet voldeed aan de voorwaarden om geen politiek te bedrijven. Twee weken later gaat hij in hongerstaking, waarna een week zijn straf wordt kwijtgescholden en hij vrijkomt.

• 1931 – Britse huisvrouwen worden op de radio opgeroepen om hun huishoudgeld niet op te potten, maar juist in de winkels te besteden. Door de deflatie kunnen ze nu veel koopjes halen en daarmee helpen de Grote Depressie te bestrijden.
• In Duitsland gaat de Danat-Bank failliet, wat tot een bankrun leidt.
• In Spanje zijn in meerdere steden anti-monarchistische rellen waarbij diverse kerken in brand worden gestoken. Enkele maanden later wordt Spanje als republiek uitgeroepen.
• In de VS wordt The Star-Spangled Banner het officiële volkslied.
• In Chicago waant de stinkend rijke Al Capone zich onaantastbaar, maar wordt toch gearresteerd wegens belastingontduiking. Hij wordt veroordeeld tot 11 jaar gevangenisstraf en overgebracht naar Alcatraz. In 1933 wordt het alcoholverbod weer opgeheven (doch met een max van 3.5% alcohol), wat wederom groot nieuws is.

• 1933 – In San Jose (CA) worden Thomas Thurmond en John Holmes, de verdachten van de ontvoering en moord op de jonge Brooke Hart, door een woedende menigte uit de gevangenis gesleurd en gelyncht op het plein voor het gerechtsgebouw. Duizenden mensen zijn getuige, wat breed wordt vastgelegd door de media. Gouverneur James Rolph grijpt niet in en weigert de daders van de lynchpartij te vervolgen, wat veel discussie en verontwaardiging oproept in het hele land.
• Adolf Hitler wordt benoemd tot rijkskanselier waarmee hij aan het hoofd van de Duitse regering komt. Hij start direct om de macht van de nazi’s te vergroten: Grondrechten en vrijheid van meningsuiting worden verboden, willekeurige arrestaties zijn toegestaan, de doodstraf wordt ingesteld voor o.a. hoogverraad, sabotage en brandstichting. Boeken worden verbrand, er zijn gedwongen sterilisaties (o.a. voor gehandicapten), niet-Arische mensen worden verbannen, Joden worden geboycot en vluchten massaal het land uit. Duitsland is een dictatuur geworden.
• Amerikaanse vakbonden besluiten tot een boycot van Duitse goederen uit protest tegen de afwezigheid van vakbondsvrijheid en de Jodenvervolgingen.
• In de Sovjet-Unie begint men met de ‘Grote Zuiveringen’ (‘Grote Terreur’) om Stalins macht te versterken en tegenstanders uit te schakelen. De communistische partij en de samenleving worden strenger gecontroleerd, mensen die verdacht worden van contrarevolutionaire activiteiten of een vijandige houding, worden gearresteerd, verbannen of geëxecuteerd waarbij miljoenen slachtoffers vallen.
• Door de politieke omslag en oorlogshouding van Duitsland en Mussolini (Italie), beginnen Europese landen met het uitbreiden van hun militaire middelen; er worden vliegtuigen gebouwd en de vloot wordt uitgebreid.

• 1934 – In Duitsland wordt het Latijns alfabet vervangen door het gotisch schrift.

Overleden

• 1930 – De bekende journalist en politicus Pieter Jelles Troelstra (70) overlijdt. Hij was vooral bekend als de socialistische leider die in 1918 een socialistische revolutie in Nederland probeerde uit te roepen, wat de geschiedenis inging als de Vergissing van Troelstra.

• 1931 – Op IJsland wordt het bevroren lichaam teruggevonden van Alfred Wegener, wetenschapper en grondlegger van de theorie van de continentverschuivingen.
• De Amerikaanse uitvinder Thomas Edison (84) overlijdt aan diabetes. Hij is beroemd om zijn uitvindingen zoals de gloeilamp, de fonograaf, filmcamera, filmprojector en het ontwikkelen van het eerste grootschalige elektriciteitsnet voor openbare verlichting.

• 1932 – De invloedrijke politicus en oud-minister president Theo Heemskerk (79) overlijdt. Zijn kabinet (1908-1913) was het langstzittende kabinet en staat hij bekend als de grondlegger van de herziene Armenwet (1912) en de Vaccinatiewet (1911).

• 1934 – De ondernemer Anton Dreesmann (80) overlijdt. HIj is de stamvader van de Nederlandse familietak Dreesmann, en richtte samen met zijn zwager Willem Vroom de winkelketen Vroom & Dreesmann op. ^{➔Krantenbericht}
• De beroemde architect Berlage (77) overlijdt. ^{➔Krantenbericht}
• Koning Albert I van België verongelukt na een val van de rotsen. Hoewel de officiële lezing een noodlottig klimongeval is, leiden het ontbreken van getuigen en de belemmering van de locatie tot veel speculatie. DNA-onderzoek uit 2016 bevestigt echter dat het bloed op de gevonden bladeren wel degelijk van de koning is, wat de officiële versie van een ongeval ondersteunt.
• In Chicago (VS) wordt de beruchte crimineel John Dillinger bij het verlaten van de bioscoop doodgeschoten door de politie. Hij was één van de meest gevreesde bankovervallers van Amerika, bekend om zijn gewaagde overvallen en ontsnappingen. De media krijgt geen genoeg van hem, en wordt hij door sommigen zelfs gezien als een moderne Robin Hood.
• In Louisiana (VS) worden Bonnie (23) en Clyde (25) door de politie in een hinderlaag gelokt en met tientallen kogels doorzeefd. De politie bereidt de val zorgvuldig voor en wacht hen op langs een afgelegen weg. Wanneer Bonnie en Clyde arriveren, openen de agenten direct het vuur. Het stel is al jarenlang berucht vanwege gewapende overvallen, bankroven en moorden. Hun gewelddadige dood is wereldnieuws.
• De natuurkundige Marie Curie (66) overlijdt aan leukemie, die zij zeer waarschijnlijk heeft gekregen door haar jarenlange blootstelling aan radioactieve straling tijdens haar werk. Ze is de eerste vrouw die een Nobelprijs wint en de enige persoon die twee Nobelprijzen in verschillende wetenschappelijke disciplines ontvangt.
• De beroemde Franse pilote Hélène Boucher (26) verongelukt door technische problemen tijdens het opstijgen. Ze wordt als eerste vrouw opgebaard in het Hôtel des Invalides in Parijs. Haar dood maakt diepe indruk in Frankrijk, want ze is op dat moment een nationaal icoon door haar vele snelheids- en hoogterecords in de luchtvaart.

Welke van jouw voorouders zijn in deze periode geboren, getrouwd of overleden?

Tijdlijn van mijn voorouders

Tijdlijn geschiedenis Nederland tussen 1930 en 1935 in beeld

Chronologisch per thema

Deze tijdlijn van de geschiedenis van Nederland geeft een overzichtelijk beeld van de belangrijkste gebeurtenissen per categorie tussen 1930 en 1935. Dankzij de gestructureerde opzet en opsplitsing in diverse onderwerpen, is het een uitstekende bron voor iedereen die behoefte heeft aan een duidelijk overzicht van de geschiedenis per thema.

Tijdlijn geschiedenis van Nederland tussen 1930 en 1935