Handleiding voor het overlijdensregister

Bij stamboomonderzoek is een handleiding voor het overlijdensregister onmisbaar. Omdat een overlijdensakte veel informatie bevat is het prettig om deze aktes consequent op te speuren. Denk hierbij ook aan DTB boeken. In de overgangsperiode kan je van daar verder zoeken in het geboorteregister en huwelijksregister.

Ieder dorp en stad heeft zijn eigen register waar al eeuwenlang overledenen worden geregistreerd. Alles werd vastgelegd in het Bevolkingsregister wat vanaf 1811 is ontstaan.

DTB boeken

Voor die tijd werden alle registraties bijgehouden in de DTB boeken (Doopboeken, Trouwboeken, Begraafboeken) in de kerken. Deze boeken gaan eeuwen terug, en zijn niet altijd goed leesbaar.

In die DTB boeken werden niet de overlijdensdata maar de begraafdata vermeld. Soms stond er een aantekening bij van de overlijdensdatum, maar dat gebeurde weinig. Die data kunnen (en zullen) dan ook altijd afwijken (tenzij ze dezelfde dag van overlijden zijn begraven). Soms konden daar weken tussenzitten.

‘Alles valt te overleven tegenwoordig, behalve de dood.’
– Oscar Wilde

Pas sinds 1851 kwam het Bevolkingsregister wat in 1939 werd vervangen door de persoonskaarten.

Privacy regels bij het overlijdensregister

Iedere persoon moet geregistreerd worden in de Burgerlijke Stand, maar niet alle informatie is openbaar omdat dit te maken heeft met de leeftijd van de gegevens.

Geboorteregister – na 100 jaar vanaf geboorte
Huwelijksregister – na 75 jaar vanaf huwelijk
Overlijdensregister – na 50 jaar vanaf overlijden

Het overlijdensregister bevat de volgende informatie

Dag en plaats van de aangifte (dorp, stad)
Dag, tijdstip en plaats van overlijden
Naam van de aangever en zijn beroep (vaak uitvaartleider)
Voornaam en achternaam van de overledene (bij vrouw meisjesnaam)
Leeftijd en beroep van de overledene
Naam van de ouders (indien bekend, anders was het een vondeling)
Bij vorige partners vermelding van ‘gehuwd met‘ of ‘weduwnaar of weduwe van’ of ‘gescheiden van’
(Soms) namen van getuigen, soms met verwantschap
Volgnummers van de pagina en akte
Geboortes van doodgeboren baby’s
Helaas werd de lichaamslengte niet vermeld.

Dit zijn allemaal feiten die je als primaire bron kan beschouwen. Toch konden er fouten zijn, er was immers geen controle, alles ging op basis van vertrouwen en de getuigenis van de aangever.

Tafels en klappers

Om alle overledenen terug te kunnen vinden, werd er jaarlijks een ‘eenjaarlijkse tafel’ gemaakt; een alfabetische lijst met de namen, data en (soms) aktenummers.

Om het zoeken te vereenvoudigen maakten ze ook ‘tienjarige tafels’. Als er tijdens je stamboomonderzoek geen overlijdensjaar of -datum bekend is, dan is de tienjarige tafel een goede start. Deze tafels noemen ze ook wel klappers omdat ze fysiek in een klappersysteem zijn opgeborgen.

Hou er rekening mee dat iedere stad dit zelf bijhield. Dus, per gemeente zal je verschillen tegenkomen. Hier is geen aparte handleiding voor, dit een kwestie van ervaren. Het is ook goed om te weten dat namen met een Y of IJ vaak andersom gespeld kunnen zijn.

Hoe zoek je in het overlijdensregister?

Ga naar Family Search
Klik bij ‘Date’ uit een periode en bij ‘Type’ voor ‘Death’
Maak een keuze uit de lijst met provincies, daarna de locatie
Kies de periode, maar let op: check de periodes (dit kan overlappen) en klik op de juiste. Vroeger werden er meerdere boeken tegelijk gebruikt, vooral bij stormen en epidemieën.
Vervolgens opent het overlijdensregister boek, en kan je doorklikken tot je de juiste datum en akte ziet.
Maak een (fullsize) screenshot en bewaar deze. Tip: gebruik het mini-programma Pickpick.
Hernoem de file naar b.v. OVL 1825-08-04 FBLippens, uit BTClaeys.
Verwerk de akte in je stamboom – mits je eerst alle feiten hebt gecontroleerd! Voorkom deze valkuilen.
Zorg dat je een goede mappenstructuur voor archivering hebt.
Als laatste: deel je gegevens!
Als allerlaatste: zoek ook eens op begraafplaatsen.

Loop je vast, kan je een akte toch niet vinden, ondanks dat je een datum hebt en gezocht hebt op Open Archieven? Als je op Google zoekt, zorg dan dat je de juiste technieken gebruikt.

Je zult het verschil gaan zien tussen de aantallen aktes in dorpen en steden; want in een dorp waren er veel minder geboortes, huwelijken en overlijdensgevallen dan in de steden. Dit heeft veel te met de armoede die er heerste in de grote steden en rampen die er waren.

Statistieken

Rond 1850 was de kindersterfte in Nederland afschuwelijk hoog.

20% van de (wettige) kinderen stierf in het 1e levensjaar
- 14% daarvan overleed voor hun 5e jaar
45% van de onwettige kinderen stierf binnen 1 jaar
Zelfs rond 1911-1912 stierf nog 13% van de groep onwettige kinderen binnen 1 jaar

Conclusie

Kortom, om gedegen stamboomonderzoek te doen, moet je je weg zien te vinden in de bronnen. Deze handleiding voor het overlijdensregister geeft je meer duidelijkheid.

Naast deze handleiding voor het overlijdensregister, heb ik ook handleidingen voor het geboorteregister en huwelijksregister.

Verder…

Als je de juiste akte hebt gevonden, maak hier dan direct een screenshot van om zo het bewijs van de akte te hebben.

Download hier een checklist om te zien welke overlijdensaktes je al hebt. Scrol ook eens gewoon door de alfabetische tafels. Wellicht dat je personen gaat vinden die je al lange tijd zoekt.

Hou de basis van je onderzoek vooral simpel.
De kracht van Genealogie Online.
Levende familie vinden is leuk en nuttig!
Aangetrouwde familie, toevoegen of niet?
Bekijk het stappenplan en de beste werkwijze.
Kon je samenwonen in de 19e eeuw?
Zoek familie in Veenhuizen of de Ommerschans.

Benaming van je neven en nichten.
De naam Louis was best bijzonder, weet jij waarom?
Herken naamvariaties en naamfouten.
Originele ideeen voor een familie reunie.
Dit zijn al mijn kwartierstaten.
Kijk eens naar de TV serie ‘Verborgen Verleden‘.
20 antwoorden op 20 goede stamboomvragen.

Overlijdensakte van mijn overgrootvader Marius Johannes Cornelis Franciscus Lippens, op 10 juni 1917 te Amsterdam.

‘Handleiding voor het overlijdensregister’

Heb je opmerkingen over dit artikel? Reageer dan op Facebook | Twitter | Pinterest | Contactformulier

Je ontvangt maandelijks nieuwe artikelen

Tip: Zo gebruik je de akte checklist

Yolanda Lippens

Ik schrijf over dingen waar ik blij van word. Over stamboomonderzoek, voorouders, geschiedenis, en mijn leven. Alles educatief en oplossingsgericht bedoeld. Want ook daar word ik gelukkig van. Mijn privé columns zijn korte waargebeurde verhalen. Maar dan wel met een vleugje drama en gedrenkt in humor. Zo ben ik dan ook wel weer.

www.yory.nl